فرمت :WORD تعداد صفحه :319
مقدمه
آلودگی هوا و تأثیراتی که بر روی سلامتی جسم و روان انسان دارد یکی از مهمترین و جدیدترین معضلاتی است که انسان امروزه با آن دست به گریبان است. و اکنون ما در زمانی زندگی می کنیم که مسئله آلودگی محیط زیست به خاطر رشد سریع جمعیت، صنعت و محدودیتهای منابع طبیعی بیش از پیش مورد توجه همگان واقع شده است و همچنین به شکل یک مسأله قابل لمس مورد توجه عامه قرار گرفته است.
ما در این فصل می خواهیم به شکافتن این مسأله و سؤال اساسی تحقیقمان بپردازیم.
و با توجه به اینکه در بیان اهمیت هوا این نکته را می توان بیان داشت که انسان بدون غذا 6 هفته و بدون آب 1 هفته زنده می ماند ولی بدون هوا پس از چند دقیقه خواهد مرد خاطر نشان می کنیم که چرا مسأله ی آلودگی هوا اکنون از اهمیت زیادی برخوردار است و در نهایت به بررسی و تحلیل متغیرها و واژگان اساسی مورد استفاده در متن تحقیق می پردازیم.
2-1 . بیان مسأله
انجمن مشترک مهندسین آلودگی هوا و کنترل آن تعریف زیر را برای آلودگی هوا بیان کرده است:
«آلودگی هوا یعنی وجود یک یا چند آلوده کننده مانند گرد و غبار، فیوم ها، گازها، هیست، بو، دود، بخارات در هوای آزاد با کمیت ها ، ویژگیها و زمان ماند که برای زندگی انسان، گیاه یا زندگی حیوانات خطرناک و برای اموال مضر باشند و یا به طور غیر قابل قبولی مخل استفاده راحت از زندگی واموال گردد.
با دانستن تعریف کلی آلودگی هوا می خواهیم به سؤال اساسی تحقیقمان که تأثیر آلودگی هوا بر سلامت جسم و روح انسان است پاسخ دهیم.
3-1. اهداف
هدف از نوشتن این تحقیق بررسی بنیادی آلودگیهای هوا است، به نحوی که بتواند به آسانی مورد استفاده سایرین قرار گیرد. اکنون ما در زمانی زندگی می کنیم که مسئله آلودگی محیط زیست به خاطر رشد سریع جمعیت، صنعت و محدودیتهای منابع طبیعی بیش از پیش مورد توجه کاشناسان واقع شده و همچنین به شکل یک مسأله قابل لمسی مورد توجه عامه مردم قرار گرفته است و به همین دلیل در پی پاسخ گویی به اهداف زیر می باشیم :
1- شناسایی آلاینده های هوا
2- شناخت چگونگی تأثیر این آلاینده ها بر سلامتی فردی و جمعی
3- شناخت راههای پیشگیری یا جلوگیری از ورود آلاینده ها به فضا
4-1. اهمیت و ضرورت تحقیق
آنچه را که می خواهیم بر آن تأکید کنیم تقسیم ناپذیری و پیچیدگی محیط زیست است مثلاً جو زمین در منطقه بیوسفر آنقدر کامل مخلوط می شود و چنان سریع می چرخد که دومین دمی که فرو می رود احتمالاً اتمهای بازدمی حضرت عیسی در گستمان و یا آدولف هیتلر در مونیخ را دارا می باشد هوای پاک مایه شادمانی زندگی بشر است که نیاز به آن بیش از نیاز به غذا و آب می باشد. صنعت مدرن امروز، باعث تولید گازها و ذرات زیادی می شود که هوای آزاد را آلوده می کنند. در گذشته زغال در صنعت باعث تولید دی اکسید گوگرد زیادی می شد، ولی امروز به دلیل محتویات کم گوگرد در زغال، سوخت آن مشکلات زیادی تولید نمی کند ولی وسایل نقلیه موتوری مشکل اساسی هستند که دی اکسید نیتروژن و ذرات آلی غیر قابل تجزیه تولید می کنند که تحت اثر اشعه خورشید به ازن تبدیل می شود که مهمترین آلوده کننده هوا می باشد. گاز دی اکسید نیتروژن (No2) هوا را به رنگ قهوه ای در می آورد و این وضعیتی است که بسیاری از شهرها در فصل تابستان با آن مواجه هستند. ذرات ریز که در اثر سوخت موتورهای بنزینی و گرد و غبار جاده ای، دود حاصل از آتش سوزی و گرده های گیاهان تولید می شود عامل آلودگی هوا در روزهای زمستانی است. در سالهای اخیر توجه زیادی به محیط زیست شده است و اصطلاحات جدیدی مانند : اکولوژی، محیط زیست، مه دود فتوشیمیایی، اثرات گلخانه ای در مطالعات وارد گردیده اند. در همین حال به مشکلاتی از محیط زیست پی برده ایم که معلول استفاده از تکنولوژی بسیار پیشرفته ای است که برای تأمین رفاه مادی و حفاظتهای نظامی که لزوم آنرا احساس می نماییم مورد نیاز بوده است. از جمله این مشکلات، اثرات آلودگی هواست که باعث افزایش بیماریهای تنفسی در میان سالخوردگان و جوانان، کاهش میزان دید، خسارت به گیاهان و حیوانات گردیده و اثرات آن در سطح جهانی فاجعه آمیز می باشد.
همچنین آلودگی هوا را نمی توان مربوط به دوران حاضر و یا یک عصر خاص دانست. حتی قبل از اینکه بشر اولیه موفق به کشف آتش شود، یعنی بتواند با برهم زدن دو سنگ «آتش زنه» بر یکدیگر و با ایجاد اصطکاک سریع بین دو قطعه چوب خشک، آتش تولید کند، آلودگی هوا بر اثر دود حاصل از آتش سوزی طبیعی جنگل ها وجود داشته است. اما آلودگی های هوا در اعصار کهن نسبت به طبیعت بکر و دست نخورده آن دوران، بسیار اندک و حتی قابل چشم پوشی بود تا اینکه در اوایل قرن بیستم و با ورود به دنیای صنعتی، بر اثر کشف زغال سنگ و سوخت های فسیلی اشکال تازه ای از آلودگی هوا پدید آمد. گذشته از هر چیز انسان قرن ها د رجوی مملو از گرد و غبار، گاز متان حاصل از مواد فساد پذیرمانند بقایای موجودات زنده و باتلاقها و نیز در سایر ترکیبات هیدروکربن که به وسیله درختان جنگلی منتشر می شوند زندگی کرده است. در حال حاضر نگرانی جامعه به علت آن است که شهرنشینی و صنعتی شدن موجب گردیده است که جمعیت زیادی در مناطق کوچک در کنار یکدیگر متمرکز بشوند.غلظت آلوده کننده های منتشره از بسیاری از فعالیت های انسان تا حدی رسیده است که برای ایجاد اثرات سوء بر روی گیاهان ، حیوانات و بهداشت انسان کافی است. شدت آلودگی در سطح جهانی در حال رسیدن به حدی می باشد که حتی بالقوه می تواند برای خود زمین هم بحرانی باشد. صنعتی شدن ما، بیشتر نتیجه استاندارد سطح زندگی است که یک یا دو اتومبیل را برای هر خانواده لازم می داند و همچنین ما از نیروی برقی استفاده می کنیم که می باید در هر 8 تا 10 سال تولیدش، نیازی دو برابر را برآورده کند، همچنین مقادیر زیادی مواد زائد جامد تولید می کنیم که غالباً در زباله سوزها و یا در فضای باز سوزانده می شود. بنابراین شهرنشینی، اکثر مردم در یک درصد از سطح زمین، توقع استاندارد بالای زندگی با حداقل قیمت بدون توجه به محیط زیست و بخصوص توسعه صنایع برای تهیه محصولات جدید همه با هم جمع شده اند و باعث افزایش غلظت آلودگی در حد خطرناک و قابل توجه گردیده اند. اما در گذشته طبیعت این فرصت را داشت که به ترمیم خرابیها بپردازد. قرنها قبل از انسان، طبیعت با عمل تصفیه خود بخود قادر بود که محیط مناسبی برای زیست ایجاد کند.
امروزه انسان خودپسندانه استفاده نابجا از هوا می کند و با جهشی که برای بالا بردن رفاه خود نموده محیط خفقان آوری برای خود ایجاد کرده است قبل از اینکه خورشید بیشتر تاریک شود، قبل از اینکه گل های بیشتری پژمرده شود، قبل از اینکه مردم دسته دسته خفه بشوند و قبل از اینکه دنیا مسموم شود باید راهمان را عوض کنیم. باید یاد بگیریم که چگونه همراه با قانون طبیعت زندگی کنیم.
5-1 .سئوال یا فرضیات
1- آلودگی هوا چیست؟
2- آلاینده های هوا به چند دسته تقسیم می شوند؟
3- مهمترین کانونهای آلوده کنندة هوا کدامند؟
4- آلودگی هوا چگونه روی سلامتی انسان تأثیر می گذارد؟
5- روشهای بی میکروب ساختن هوا و تصفیه ی آن چیست؟
6- با توجه به اینکه خودروها سهم عظیمی در آلودگی هوا دارند از چه راههایی می توان مضرات آن ها را کاهش داد؟
7- عمده ترین پیامدهای آلودگی هوا چیست؟
6-1 . تعریف عملیاتی متغیرها
تعاریفی که در زیر داده شده است با تعاریف انجمن مهندسین برای آزمایش و
مواد مطابقت می کند. در ادامه تحقیق از این اصطلاحات استفاده خواهیم کرد.
آئروسل : پراکندگی ذرات میکروسکوپی جامد یا مایع درمحیط گازی است مانند دود و مه و میست. غبار : اصطلاحی
است که به طور نامشخصی به ذرات جامدی که غالباً بزرگتر از کلوئید هستند و
قادرند موقتاً در هوا و یا گازی دیگر به حالت تعلیق در آیند اطلاق می شود. قطره : ذره کوچک مایع دارای اندازه و وزن مخصوصی که در شرایط سکون سقوط می کند اما ممکن است در شرایط توربولانسی به صورت معلق بماند. خاکستر فرار : ذرات
بسیار کوچک خاکستر که در اثر احتراق مواد سوختی وارد جریان گاز دودکشی می
شوند ذرات خاکسترممکن است حاوی ذرات ناقص سوخته باشند.مه : اصطلاح
نامشخصی است که برای بیان وجود ذرات قابل رؤیت که در حالت پراکندگی به
صورت مایع هستند به کار می رود. تشکیل آن ها معمولاً مستلزم تراکم است. فیوم : ذرات
جامدی هستند که در اثر تراکم حالت گازی و معمولاً بعد از تبخیر مواد ذوب
شده و غالباً توام با یک واکنش شیمیایی مانند اکسیداسیون تولید می شوند. گاز : یکی از سه حالت توده جسم است که شکل و حجم مستقل ندارد و تمایل به انبساط نامحدود دارد. میست : اصطلاح
نامشخصی است که به ذرات بزرگ مایع با پراکندگی کم غلظت اصلاق می شود. در
هواشناسی پراکندگی رقیق قطرات آب با تراکم کم و اندازه کافی برای نشست را
میست می گویند.
ذره : جزء کوچک مجزا از توده یک ماده جامد یا مایع ذره نامیده می شود. دود : ذرات کوچک آئروسل است که حاصل احتراق ناقص می باشد. که عمدتاً متشکل از کربن و سایر مواد قابل احتراق است.. بخار : شکل گاز یمواد است که در حالت عادی به صورت مایع یا جامد وجود دارند. کیسه های هوائی : گشادیهای کیسه مانند کوچکی در منتهی الیه راه های هوائی، که از جداره آنها تبادل گازی صورت می گیرد. نایژک : یکی از تقسیمات کوچکتر درخت نایژه برونشیت مزمن : تورم طولانی نایژه که به صورت عوارضی مانند سرفه و خلط بروز می کند. تاژک : برجستگی کوچک موی مانندی که در سطح آزاد سلول قرار گرفته و قادر به انجام حرکات منظم می باشد. آمفیزم : حالتی است که فضاهای هوا، زیادی انبساط می یابند و در نتیجه کیسه های هوا صدمه می بیند در نهایت بافتهای ریه از کار می افتد. اپیدمولوژی : عملی است که با عوامل مؤثر در انتشار و فراوانی مراحل یک بیماری در یک جمعیت سروکار دارد. سلامت روان: قابلیت
فرد در ایجاد ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران و توانایی در تغییر و اصلاح
محیط اجتماعی خویش و حل مناسب و منطقی تعارض های هیجانی و تمایلات شخصی
خود. آلودگی هوا: عبارت است از وجود مواد مضری در هوا
مانند میست و گرد و غبار و سایر ذرات که برای انسان و گیاه و ... مضر باشد.
همچنین آلاینده های هوا متغیرهای مستقل هستند و سلامت روح و جسم متغیرهای
وابسته اند به طوریکه با یکدیگر رابطه عکس دارند همچنین با افزایش آلاینده
ها سلامتی کاهش می یابد و با افزایش سلامت مقدار آلودگی کاهش خواهد داشت.
1-2 . مقدمه
آلودگی هوا مانند هر پدیده دیگری دارای پیشینه است که مطالعه آن از دیدگاه متخصصان محیط زیست، بخش قابل توجهی از پژوهش های کارشناسی را در برمی گیرد. علاوه بر این، صاحبان مشاغلی چون پزشکان، مسئولان و متولیان شهری، صاحبان صنایع، تولیدکنندگان سوخت های فسیلی، مسئولان بهداشت محیط و افراد متعدد دیگری که مستقیم یا غیر مستقیم با آلودگی هوا یا مسایل آن در ارتباط هستند، آلودگی هوا را از زوایای گوناگون مورد بحث قرار داده و در موارد بسیار راه حلهایی برای این بلای فراگیر ارائه داده اند. در تحقیق حاضر ضمن مروری بر تاریخچه آلودگی هوا و آثار مخرب آن به نکات متعددی در این زمینه پرداخته ایم و راهکارهایی برای کاهش این پدیده مطرح کرده ایم. آلودگی هوا را نمی توان مربوط به دوران حاضر و یا یک عصر خاصی دانست. حتی قبل از اینکه بشر اولیه موفق به کشف آتش شود، یعنی بتواند با بر هم زدن دو سنگ «آتش زنه» بر یکدیگر و با ایجاد اصطکاک سریع بین دو قطعه چوب خشک، آتش تولید کند، آلودگی هوا بر اثر دود حاصل از آتش سوزی طبیعی جنگل ها وجود داشته است.
2-2 . تاریخچه تحقیق
بعضی از اشکال آلودگی هوا مانند مه دود فتوشیمیایی از پدیده های جدید می باشند تشکیل این نوع از آلودگی به نور خورشید و کثرت اتومبیل در منطقه ای که از نظر هواشناسی پایدار باشد نیاز دارد. تعداد اتومبیل مورد نیاز برای پیدایش این پدیده به تازگی در مراکز شهری به حد نصاب رسیده است. در حالی که آلودگی با دود از قدیم وجود داشته است. ادوارد اول، پادشاه انگلستان در زمان سلطنتش سوزاندن زغال سنگ را در شهر لندن در هنگام تشکیل جلسات مجلسی به علت ایجاد دود و بو ممنوع کرده بود به همین علت با سوزاندن بیش از حد چوب، جنگلهای انگلستان بسرعت کاهش یافتند و علیرغم فرمان سلطنتی مصرف زغال سنگ هم افزایش یافت. در سال 1661 جان اولین کتابی در مورد ناراحتی ناشی از هوا و دود در لندن نوشت. چاپ جدیدی از این کتاب که در سال 1772 منتشر شد نشان داد که راه حلهای پیشنهادی سال 1600 جان اولین مورد قبول قرار نگرفته است. بسیار جالب است که تاریخچه آلودگی هوا در بریتانیا را قدری بیشتر مورد مطالعه قرار دهیم. در سال 1819 یک کمیته خاص برای مطالعه مسأله منصوب شد، در سال 1843 دومین کمیته در سال 1845 سومین کمیته منصوب گردید و این عمل مرتباً ادامه یافت. انگلستان تنها بعد از فاجعه مه دود سال 1952 به اقدامات جدی دست زد. مسأله آلودگی هوای انگلستان در جهت بدتر شدن ادامه داشت. دکتر دو رئیسی مجمع کاهش دود، درباره تلفات ناشی از دود – مه در سال 1905 و 1911 صحبت می کند و چنین به نظر می آید که کلمه مه دود را اولین بار او بکار برده باشد. اکنون به ذکر روزهای برجسته در تاریخ آلودگی هوا می پردازیم:
سال 1300: اعلام ادوارد اول برای جلوگیری از مصرف زغال سنگ در طی جلسات مجلس
سال 1578: ملکه الیزابت اول از دود زغال سنگ آزرده شده و به مجلس شکایت می کند.
سال 1661 : انتشار کتاب جان اولین
سال 1772: دومین انتشا رکتاب جان اولین
سال 1819: تشکیل اولین کمیته انتصابی انگلستان
سال 1843: تشکیل دومین کمیته انتصابی انگلستان
سال 1845: مجلس قانونی را تصویب می کند که لکوموتیوها بایستی دود را مصرف کنند.
سال 1866:اولین مقایسه در مورد اثرات آلودگی هوا بر انسان
سال1875:مرگ دامها در لندن که نشان داده شده به علت وقایع آلودگی هوا بوده است.
سال 1911-1905: دکتر دِوُ اصطلاحات مه – دود – مرگ و میرها – دود مه را به کار برد.
سال 1919:اولین مقاله راجع به آلودگی هوا به وسیله اتومبیل تحریر شد.
سال 1930:فاجعه دره میوز در بلژیک رخ داد.
سال 1948: حادثه ناگوار دونوار پنسلوانیا اتفاق افتاد
سال 1952: فاجعه لندن
سال1955:اولین قانون دولت مرکزی آمریکا تصویب شد.
سال 1956: تصویب قانون هوای پاک در بریتانیا
سال 1963: تصویب قانون هوای پاک در آمریکا
سال 1966 : فاجعه روز شکرگزاری ساحل شرقی آمریکا اتفاق افتاد
سال 1970 : اصلاح قانون هوای پاک
سال 1975 : استانداردهای اولیه ایالات متحده آمریکا
3-2 . پیشینه عملی
پس از آنکه در سال 1661 جان اولین کتابی در مورد ناراحتی ناشی از هوا و دود در لندن نوشت. چاپ جدیدی از این کتاب که در سال 1772 منتشر شد نشان داد که راه حلهای پیشنهادی سال های 1600 جان اولین مورد قبول قرار نگرفته بوده است. پیشنهادهای او عبارت بودند از انتقال صنایع به خارج از شهر و ایجاد کمربند سبز در اطراف شهرها که هر دوی این پیشنهادات هنوز هم به عنوان راه حل، مورد استفاده می باشند.
با توجه به اینکه کتاب آلودگی هوا تألیف هنری پرکینز به ترجمه دکتر منصور غیاث الدین از سری کتابهای درسی در دوره های لیسانس و فوق لیسانس در بسیاری از دانشگاه ها تدریس می شود اما آمار و ارقامی که در این کتاب آمده است غالباً مربوط به گذشته از 10 سال پیش می باشد و بدیهی است با آنچه امروز می گذرد تفاوت فاحشی دارد.
آلودگی محیط زیست (هوا – آب – خاک – صوت) تألیف دکتر مینو دبیری با توجه به اینکه به معقوله آلودگی هوا به طور گسترده پرداخته است اما به این مسأله که آلاینده های هوا از چه حیثی تقسیم بندی کرده است اشاره ای نشده.
4-2 . نظریات
در این بخش از نظریات و دیدگاههای برخی از سازمانها و کارشناسان در بحث آلودگی هوا و مسایل مربوط به آن آگاه می شویم:
-پایگاه اطلاع رسانی شهرسازی و معماری : افزایش غلظت آلاینده ها در هوای تهران در پاییز سال جاری از سوی اغلب کارشناسان محیط زیست بزرگترین زنگ خطر برای تهران در سالهای اخیر است.
- ممکن است شهروندان تهرانی ، به دلیل غلظت بالای آلاینده ها و پدیده «اینورژن» خانه نشین شوند.
- محبوبه کمالی، کارشناس محیط زیست: سالانه 7 میلیارد دلار خسارت آلودگی هوا در ایران است.
- فرهاد دبیری، صاحب نظر در قوانین محیط زیست: ریشه اصلی مشکلات در بی نتیجه ماندن طرح و برنامه های موجود برای مواجهه با آلودگی هوا، اجرا نشدن قانون است.
- دکتر منوچهر مکارم، متخصص بیماری های تنفسی: بیماری آسم از پیامدهای اصلی استنشاق هوای آلوده است.
- یوسف رشیدی، مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوا: در شهرهای بزرگ جهان که مشکل وارونگی دما وجود دارد، شروع به کار مدارس و ادارات در پاییز و زمستان دیرتر از ساعات «اینورژن» است. با تنظیم صحیح ساعات کار مدارس، بانکها، ادارات و اصناف، آسیب های آلودگی هوا به ویژه در مواقع بروز اینورژن کاهش می یابد.