فرمت : WORD تعداد صفحه : 28
فهرست مطالب:
2- منابع و مقادیر تولید فاضلاب 2
2-2 فاضلاب های انسانی تولید شده: 3
مواد آلی قابل تجزیه بیولوژیکی: 10
خصوصیات کیفی فاضلاب کارخانه لبنی نیلوفر روز: 10
فرایندهای مختلف تصفیه فاضلاب: 13
سیستم پیشنهادی تصفیه فاضلاب کارخانه لبنی نیلوفر روز 17
-مشخصات فنی بخشهای مختلف تصفیه خانه: 19
تمام فاضلابهای صنعتی به نحوی بر محیط زیست اثر می گذارند، هنگامیکه در نتیجه این تاثیر دیگر نتوان محیط زیست را به منظور بهترین بنزین کاربرد آن مورد استفاده قرار داد،. می گویند آلودگی بوجود آمده است.
تفاوتهای زیادی چه از نظر کمی و چه از نظر کیفی بین فاضلابهای صنعتی و فاضلاب شهری وجود دارد از جمله اینکه میزان آلودگی فاضلابهای صنعتی می تواند از مقادیر بسیار کم تا بیش از دهها هزار میلی گرم در لیتر باشند. کیفیت فاضلاب صنعتی از نظر زمانی نیز دارای تفاوتهایی است و در هر دوره بهره برداری دچار تغییراتی می گردد. پس می توان گفت یکی از مهمترین عوامل آلودگی های زیست محیطی تخلیه فاضلابهای صنعتی به محیط زیست است، متاسفانه امروزه به دلیل گسترش صنایع و بکارگیری سالیانه هزاران ترکیب شیمیایی جدید در صنایع و ورود قسمتی از آن ترکیبات از طریق تخلیه فاضلابها، به محیط زیست، برپیچیدگی مسایل آلودگی افزوده شده و مبارزه با آن را دشوار تر کرده است. یکی از صنایعی که تولید و تخلیه فاضلاب آن مشکلاتی را از نظر آلودگی محیط زیست در کشور ها بوجود آورده فاضلاب صنایع لبنی هستند.
بطور کلی صنایع لبنی به فرآورده های متنوعی نظیر شیر پاستوریزه، پنیر، خامه، کره، ماست،... و اطلاق می شود که طی فرآیند های متفاوتی در چرخه تولید، از شیر خام تهیه شده و پس از طی مراحل و آزمایشات مختلف میکرو بیولوژیکی، در دسترس عموم قرار می گیرد و طبیعتا پساب خروجی حاصل از فعل و انفعالات این صنایع نیز بدلیل وفور مواد غذائی و آلودگی بالا، مخاطراتی از جهت زیست محیطی بهمراه دارد.
منابع تولید فاضلاب در صنابع لبنی عبارتند از :
2-1- منابع تولید فاضلاب صنعتی در صنایع لبنی شامل مواد ذیل می باشند.
الف- فاضلاب ناشی از کندانسورها، پاستوریزورها و خنک کننده ها که بعلت فقدان مواد آلی، عدم آلودگی خاص و ثابت بودن کیفیت می تواند به منظور کاهش حجم فاضلاب تولیدی از سایر فاضلابها جدا گردد و سپس بدون انجام عملیات تصفیه ضمن اختلاط با فاضلاب تصفیه شده خروجی به منابع پذیرنده تخلیه گردد. البته فاضلاب مذکور از نظر درجه حرارت بالا می تواند تغییراتی را در اکوسیستم منبع پذیرنده ایجاد نماید.
فرمت : WORD تعداد صفحه : 69
آگاهی از ترکیب املاح محلول خاک در شرایط رطوبت مزرعه [ Field capacity] دربعضی از بررسی های مسائل خاک وآب بسیار ایده آل ومفید است، اما تهیه عصاره در چنین شرایطی در بررسی های روشن امکان پذیر نمی باشد. لذا بررسی روی املاح محلول خاک باید شرایطی باشد که اب بیشتری به خاک اضافه شود، باتوج به این که مقادیر مختلف انواع املاح مطلق ونسبی استخراج شده مستقیما تحت تاثیر نسبت خاک به آب می باشد لذا این نسبت باید استاندارد باشد تا نتایج در سطح بین المللی قابل تفسیر ومقایسه باشد.آزمایشگاه شوری خاک آمریکا عصاره اشباح خاک رابرای بررسی روی املاح محلول خاک توصیه می نماید. زیرا نزدیکترین حالت استاندارد رطوبت در محیط ریشه می باشد به همین دلایل تحمل گیاه به شوری معمولا باتوجه به هدایت الکتریکی یا مجموع محلول در عصاره اشباح ارزیابی می گردد. سایر عصاره های آبی خاک مثل 1:5 و1:1 وغیره که تهیه آن آسان تر از حالت اشباح می باشد از شرایط ریشه نبات دوراست وخط هایی ناشی از پراکش یا دیسیرسپون وهیدرولیز وتبادل کاتیون های تبادلی وحل شدن کانی ها در چنین شرایطی بیشتر از حالت اشباح می باشد.
تهیه عصاره اشباع خاک:
مواد شیمیایی مورد نیاز:
محلول هگزا متافسفات سدیم [ Napo3] از درصد-مقدار 1/0 گرم از هگزا متافسفات سدیم راتوزین دره سن ژوژه صدمیلی تیتر حل سپس به حجم برسانید.
روش کار:حدود 200 تا400 گرم خاک کوبیده واز الک دومیلی متری رد شده رادر لیوان پلاستیکی گل اشباع بریزید. اول به هم زدن آنقدر آب مقطر اضافه نمائید تانزدیک به حالت اشباع برسد در لیوان ها را گذاشته مدتی به حال خود بگذارید تاخاک کاملا آب را جذب نماید سپس گل را به هم زده واشباح نمائید. حالت اشباع حالتی است که سطح گل براق ووقتی شیاری در گل ایجاد نمائید با ضرب زدن به لیوان محتوی گل، شیار به هم می پیوندد ومحو می شود، وقتی لیوان محتوی گل رااز بالای کج نمائید به ارامی گل سرازیر می شود، { همچنین گل از روی اسپاتول یاکاردک گل اشباع به آرامی سرمی خورد}. خاک اشباع رابه مدت یک شبانه روز یا حداقل به مدت 4ساعت به حال خودبگذارید بماند بعداز سپری شدن مدت زمان لازم گل را مجددا به هم زده واشباع نمائید تابه حالت قبف ریچاروسن که روی یابه عصاره گیری قرار دارد کاغذ صافی شماره دوپانزده سانتی متر واتمن بگذارید واز زیر قیف ، شیشه عصاره گیری 50تا100 میلی لیتر قرار دهید، پایه عصاره گیری به پمپ خلاء وصل است ، گل راروی قیف بوخنر خالی نمائید وبا کاردک سطح را طوری صاف کنید که منفذی درآن مشاهده نگردد وسپس پمپ خلائ را روشن نمائید عصاره خاک درداخل شیشه عصاره گیری جمع می گردد اگر عصاره کدر بود مجددا عصاره را صاف نمائید به ازاء هر25 میلی لیتر از عصاره یک قطره هگزا متافسفات از درصد اضافه نمائید.
عصاره خاک در نسبت های مختلف خاک به آب:مقدار معین خاک را توزین در ظرف شیشه ای یا پلاستیکی بریزید مقدار آب لازم را{ با توجه به نسبت خاک به آب}اضافه در آن را بسته سپس به مدت یک ساعت با شیکر مکانیکی به هم بزنید. اگر شیکر در اختیار نباشد در مدت نیم ساعت چهار بار هر بار به مدت یک دقیقه بادست به شدت تکان دهید سپس صاف نمائید. اگر عصاره کدر بود مجددا صاف گردد به ازاء هر 25میلی لیتر از عصاره یک قطره هگزا متافسفات سدیم ازدرصد اضافه شود.
اندازه گیری PH در سوسپانسیون خاک:در سوسپانسیون خاک واکلترولیت که طرز تهیه آن توضیح داده خواهد شد قبل از صاف نمودن نمونه، سوسپانسیون رابعداز به هم زدن در زیر الکترود P H متر { قبلا دستگاه P H متر با بازهای مخصوص کنترل شود قرار داده بطوری که الکترود در مایع روی سوسپانسیون قرار گیرد بعداز ثابت شدن عقربه P H متر،عدد P H را قرائت نمائید.
اندازه گیری درصد اشباع خاک:بعداز اندازه گیری P H گل اشباع بتن « قوطی» فلزی را توزین ویادداشت نمائید، سپس مقداری گل اشباع در آن بریزید ومجددا توزین ویادداشت نمائید. سپس درون اتو با حرارت 100تا105 درجه سانتی گراد برای مدت حداقل سه ساعت { یهتر است برای مدت یک شب در آون بماند} قرار داده بعداز سپری شدن مدت زمان لازم بتن رااز آون بیرون آورده ودر دیسکاتور قرار دهید بعداز خنک شدن مجددا توزین نموده وعددرا یادداشت وطبق محاسبه زیر درصد اشباع خاک رابر حسب خاک خشک محاسبه نمائید.
وزن بتن= A وزن بتن + گل= B وزن بتن + گل خشک شده=C
گرم وزن گل B- A= E گرم وزن آب جذب شده B – C = F گرم وزن گل خشک شده C- A = H درصد اشباع خاک [ 100* F] / H =
اندازه گیری کربن آلی خاک:روش مورد استفاده دراین اندازه گیری روش واکلی بلاک می باشد که خاک را با اسید سولفوریک غلیظ و بی کرولات مجاور کرده بعداز اتمام واکنش اکسیداسیون واحیاء زیادی بی کرومات باقی مانده با فروآمونیوم سولفات تیتر می کنیم.
محلول های مورد نیاز: 1- بی کرومات پتاسیم یک نرمال 2- اسید سولفوریک غلیظ 96 درصد 3- فروآمونیوم سولفات 5/0 نرمال F eso4, {NH}2 so4 , 6H2o 4- معرف ارتوفنانتروسین فرو 025/0 مولکول گرم در لیتر
روش کار:مقدار پنج تاده گرم خاک کاملا کوبیده واز الک نیم میلی متری عبور می دهیم که تمام خاک از الک رد شود { فقط ذرات شن درشت تر از نیم میلی متر روی الک بماند} دراین مرحله برای کوبیدن از هاون فولادی یا آهنی استفاده نشود. برای این منظور از هاون چینی یا عقیق استفاده گردد. روش کار بدین ترتیب است که یک گرم خاک رااگر میزان کربن آلی از دوونیم درصد بیش تر باشد، خاک کمتر بایدتوزین شود. در ارلن مایر پانصد میلی لیتر ریخته وبه ان ده میلی لیتر بی کرومات پتاسیم یک زمان اضافه وبةآرامی تکان دهید تاذرات در محلول پراکنده شود. بیست میلی لیتر اسید سولفوریک غلیظ راخیلی سریع به طور مستقیم به محلول اضاقه بلافاصله به ارامی تکان داده تاخاک بامواد مخلوط وبه مدت یک دقیقه تکان دهید وبگذارید
فرمت : WORD تعداد صفحه : 20
فهرست مطالب:
- دفع مواد زاید حاصل از تصفیه فاضلاب 12
فرمت : WORD تعداد صفحه : 148
پیشگفتار
از دورانهای پیش، در طبیعت بشر این احساس وجود داشته که همیشه در جستجوی ظرفیتها و قابلیتهای ویژه و چشمگیر باشد. یونانیان باستان برای بازیهای المپیک خود شعار «بالاتر، سریعتر، قویتر» را سرمشق قرار میدادند و این شعار برای ورزشهای امروزی نیز وجود دارد. پرسش دربارة ظرفیتها و تواناییهای خاص البته فقط در ورزش مطرح نیست. ثروتمندترین مرد دنیا کیست؟ بلندترین آسمانخراش کدامست؟ تندروترین اتومبیل یا هواپیما کدامست؟ یا حتی این پرسش براستی بیفایده و بیهدف «چه کسی میتواند مدت بیشتری را روی یک داربست ساختمانی در ارتفاع 10 متری به سرآورد؟» توجه هر چند توام با خندة بیشتر خوانندگان روزنامه را به خود جلب میکند. تلاش برای به دست آوردن رکورد، اغلب آثار عجیب و قابل توجهی به بار میآورد.
به هر حال اشتباه بزرگی است اگر عجایب هفتگانه جهان را نیز فقط چون رکورد تلقی کنیم. به طور یقین اهرام سهگانة خئوپس هنوز هم (به جز دیوار بزرگ چین) عظیمترین بنای ساختمانی به شمار میآید که در طول تاریخ به دست انسان بنا شده است. معبد زئوس در المپیا[1] در زمان خود بزرگترین و ارزشمندترین بنای مذهبی در سرزمین یونان بود. ولی پیکرة زئوس در این معبد هیچ رکوردی برجای نگذاشته است، بلکه بیشتر برای نفوذ و تأثیر هنری که داشته است مشهور شد. همچنین باغهای سمیرامیس (باغهای معلق بابل-م) نه برای بزرگی و وسعت آن، بلکه برای زیبایی جزو عجایب هفتگانة جهان به شمار میآمد. البته هر یک از عجایب هفتگانة جهان کار عظیمی از تکنیک زمان خود بودند، ولی برای کمال هنری خود نیز مورد تحسین و اعجابانگیز بودند. به سخن دیگر در آنها هنر و تکنیک به نحو بارزی در هم آمیخته بود؛ این امر- و فقط این امر- موجب شده است که آنها به دست فراموشی سپرده نشوند.
این کتاب از مجموعة «چرا و چگونه» تاریخ عجایب هفتگانة جهان را بیان میدارد. تصاویر و نوشتههای کتاب نشان میدهد، عجایب جهان چگونه به وجود آمدهاند؛ برای جهان آن زمان چه معنا و مفهومی داشتند؛ اکنون بر سر آنها چه آمده است. علاوه بر آن عجایب جهان را چون آینة زمان خود و انسانهایی که با آنها میزیستند نشان میدهد.
«هفت»، عدد مقدس
عدد هفت چه ویژگیای دارد؟
نزد بسیاری از اقوام عهد باستان، «هفت» عدد ویژهای بود. در فلسفه و نجوم
مصریان و بابلیها، عدد هفت به عنوان مجموع هر دو «عدد زندگی»، سه و چهار، جایگاه ویژهای داشت: پدر، مادر و فرزند، یعنی سه انسان، پایه و اساس زندگی هستند و عدد چهار مجموع چهار جهت آسمان و باد است، که از آنها باران زندگیزا میبارد و کشتزارها را بارور میسازد.
برای فیلسوف و ریاضیدان یونانی «فیثاغورث»- که در سدة ششم قبل از میلاد مسیح (حدود 2600 سال قبل-م.) میزیست- نیز عدد هفت، مفهوم ویژه خود را داشت که از مجموع دو عدد سه و چهار تشکیل میشود: مثلث و مربع نزد ریاضیدانان عهد باستان اشکال هندسی کامل محسوب میشدند؛ از اینرو عدد هفت به عنوان مجموع سه و چهار برای آنها عددی مقدس بود.
یهودیان قدیم نیز برای عدد هفت معنای ویژهای قائل بودند: در کتاب اول عهد عتیق ]تورات- مو.[، کتاب مقدس یهودیان، آمده است که خداوند، جهان را در شش روز خلق کرد، در روز هفتم، روز سبت ]روز شنبه و روز تعطیل یهودیان است.م.[، خالق به استراحت پرداخت. موسی در ده فرمان خود از پیروانش میخواهد، که این روز آرامش را «مقدس بدارند». از آن زمان عدد هفت نزد یهودیان و بعدها نیز نزد مسیحیان که عهد عتیق را قبول کردند، به عنوان عددی مقدس محسوب میشد.
به این ترتیب بود که از دوران باستان هفتگانههای بیشماری تشکیل شدند: یونانیان باستان همه ساله هفت تن از بهترین هنرپیشگان نقشهای سنگین و غمناک و نقشهای طنز و کمدی را انتخاب میکردند. آنها مانند رومیهای باستان با هفت هنر احترام میگذارشتند. روم بر روی هفت تپه بنا شده بود. در تعلیمات کلیسای کاتولیک هفت گناه کبیره (غرور، آزمندی، بیعفتی، حسد، افراط، خشم و کاهلی) و هفت پیمان مقدس (غسل تعمید، تسلیم و تصدیق، تقدیس بلوغ، ازدواج، استغفار و توبه، غسل قبل از مرگ با روغن مقدس، درآمدن به لباس روحانیون مسیحی) وجود دارد. برای پیروان محمد(ص) آخرین مکان عروج، آسمان هفتم[2] محسوب میشود. در بیست و هفتم ژوئن هر سال ]ششم تیرماه- مترجم[، روز «هفت انسان خوابیده» مسیحیان یاد آن هفت برادری را، که در سال 251 بعد از میلاد، برای عقیده و ایمان خود، زنده زنده لای دیوار نهاده شده و شهید شدند، گرامی میدارند؛ مردم عامی میگویند که اگر در این روز باران ببارد، به مدت هفت هفته بعد از هوا بد خواهد بود، آنگاه انسان باید هفت وسیله مورد نیازش را بستهبندی کند و با چکمههای هفت فرسخی خود به آن دورها سفر کند. صورت فلکی خوشة پروین[3] یا ثریا به عنوان «هفت ستاره» معروف است، در حالی که حتی با چشم غیرمسلح میتوان در این صورت فلکی تا یازده ستاره را دید.
[1] - المپیا از شهرهای یونان قدیم که بازیهای المپیک نخستین بار در آنجا آغاز شد- مترجم
[2] - در معارف اسلامی عروج انسان مکان خاصی ندارد، عدد «هفت» در اخبار و روایات به معنای کثرت است و هم برای آسمان و هم برای زمین استعمال شده است. «رب السماوات سبع و ارضین سبع» خدای آسمان هفتگانه و زمینهای هفتگانه.-م.
[3] - Pleiades: صورت فلکی خوشة پروین یا ثریا که هفت ستارة برج ثور است و به هفت ستاره یا هفت خواهران معروف است. برابر افسانههای یونانی این هفت ستاره هفت دختر «اطلس» و «پلیون» بودند که توسط «زئوس» خدای خدایان یونانی به صورت هفت ستاره در آسمان پراکنده شدند.- م.
فرمت : WORD تعداد صفحه : 58
تاریخچه
یخ زدن و نگهداری محصولات و مواد غذایی فاسد شدنی (با استفاده از سرما) یکی از روشهای بسیار قدیمی است که از گذشتههای دور انسان با استفاده از برف و یخ طبیعی که در غارها و گودالها وجود داشت جهت نگهداری محصولات استفاده مینمود اما از آنجایی که برف و یخ طبیعی هم از لحاظ مقدار و هم از لحاظ کیفیت ( از لحاظ بهداشتی) مناسب نبود دانشمندان به فکر ساختن یخ مصنوعی افتادند و به علت اینکه هنوز حرارتسنج یا دماسنج تا آن زمان وجود نداشت بیشتر از کلمات سرد، منجمد و یخزده استفاده میکردند در سال 1595 اولین دماسنج دقیق توسط گالیله ساخته شد و در سال 1622 به وسیله بُویل (Boyle) رابطه بین فشار و حجم برای گازها تعریف شد:
در سال 1823 فارادی (Faraday) دریافت که میتواند گاز آمونیاک را با استفاده از فشار به مایع تبدیل کند. کارنوت (Karnot) در سال 1824 تئوری سیکل حرارتی خود را که در برگیرنده انقباض و انبساط گازها است به دنیا ارائه نمود در نتیجه این پیشرفتها پرکینز (Perkins) در سال 1834 روش تولید سرما را به طور صنعتی به نحوی که ما امروزه از آن در صنعت استفاده میکنیم، اختراع کرد و در سال 1875 لینده (Linde) با استفاده از آمونیاک به عنوان مبرد (ماده سرمازا) سیکل تولید سرما در مدار بسته را به جهانیان معرفی نمود نخستین سعی و تلاش برای تهیه نخ مصنوعی به مقدار زیاد در فاصله سالهای 1860 تا 1850 انجام گرفت به طوری که در سال 1851 دکتر جان گوری (John Gorrie) تولید اولین ماشین تهیه یخ را به ثبت رساند و در نیمة دوم قرن 19 در آمریکا مقداری ماهی، گوشت و مرغ به شکل منجمد عرضه و به فروش رسید ولی مقدار آن قابل توجه نبود. برای این منظور مواد غذایی را در ماههای زمستان منجمد و به مسافتهای نزدیک حمل میکردند و در همان زمان نیز مخلوط یخ و نمک جهت ایجاد حرارت پایینتر از یخ خالص رایج گردید. در سال 1920 بردسی (Birdseye) تحقیقات گستردهای را در زمینه فرآیند انجماد سریع، تجهیزات و فرآوردههای یخزده و بستهبندی مواد غذایی منجمد انجام داد و در دورة 20 ساله بعد از آن تحقیقات وسیع دیگری در زمینه ایجاد واحدهای فریزر خانگی به انجام رسید به طوری که در سال 1927 یخچال الکترولوکس به بازار آمریکا عرضه شد. امروزه یکی از معیارهای خوب جهت تعیین میزان پیشرفت تکنولوژی یک جامعه تعیین حجم، قدرت تولید غذاهای منجمد، انتقال، ذخیره و امکانات توزیع و فروش آن است، به طوری که صنایع برودتی تأثیر فراوانی بر نحوة کشاورزی و بازاریابی محصولات میگذارد و از طرف دیگر وضعیت اقتصادی صنایع غذایی فاسد شدنی را تعیین میکند. مثلا وجود صنایع برودتی به مقدار کافی در یک کشور باعث تثبیت قیمت مواد غذایی و ارائه مستمر و منظم آنها به ویژه مواد پروتئینی نظیر گوشت و ماهی خواهد شد. در نتیجه به استمرار فعالیت های کشاورزی و دامپروری کمک می نماید.
تاریخچه و وضعیت سردخانه در ایران:
ایران از جمله کشورهای پیشکسوت در امر استفاده از سرما به منظور نگهداری مواد غذایی است. مواد غذایی از دیرباز به کمک روشهایی نظیر چال کردن در زمین و قرار دادن محصولات در زیرزمینهای خنک و دور از نور رایج بوده است. شواهد نشان میدهد که استفاده از زیرزمینها در ذخیره مواد غذایی در زمان هخامنشیان در ایران رواج داشته است. از جمله مدارک موجود میتوان به زاغه های نگهداری پنیر در آذربایجان اشاره نمود. اولین سردخانه صنعتی با اعتبار وزارت صنایع و معادن به وسیله دولت روسیه در بندر انزلی برای شیلات شمال ساخته شد. تأسیس آن به حدود سال 1290 هجری شمسی نسبت داده میشود. نوع مبرد (ماده سرمازا) در سیستم سرماسازی این واحد مخلوطی از آب و نمک بود. تا تاریخ آبان ماه سال 1354 شرکت سهامی گسترش خدمات بازرگانی از نظر مالی و وزارت صنایع از نظر فنی صنعت سردخانهای را در کشور ترویج و پشتیبانی مینمودند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1361 احداث سردخانه موکول به کسب اجازه از وزارت بازرگانی (از نظر ضرورت ایجاد و سرمایه گذاری) و تأیید وزارت صنایع (از جنبه مشخصات فنی) شد.
آشنایی با مفاهیم مورد استفاده در سرما
سرما در واقع گرفتن حرارت از محیط و کاهش دمای محیط است به بیان دیگر وقتی از سرما نام میبریم در حقیقت عدم گرما یا حرارت را بازگو میکنیم. دما در واقع نشان دهنده میزان حرکت ملکولهای یک جسم است و گرما نه تنها بیان کننده سرعت حرکت ملکولها در جسم میباشد بلکه تعیین کننده تعداد ملکولها (جرم) که تحت تأثیر آن قرار گرفتهاند نیز میباشد.
برای درک مکانیسم نگهداری مواد غذایی به وسیله سرما لازم است با چند مفهوم حرارتی از جمله درجه حرارت، گرمای ویژه، گرمای نهان و گرمای محسوس، درجه حرارت بحرانی و ... آشنا شویم.
1) درجه حرارت:
بنا به تعریف درجه گرما یا سرمای یک جسم بر اساس درجه فارنهایت یا سانتیگراد بیان می شود که هر 2 سیستم براساس نقطه ذوب یخ و نقطه جوش آب خالص در فشار 1 اتمسفر مشخص میگردند.
درجه گرمی یا سردی یک جسم بستگی به شدت حرکت مولکول های تشکیل دهنده آن جسم در حول محور تقارنشان دارد. نرخ این حرکت مولکولی را درجه حرارت می نامند. از آنجاییکه حرارت یک نوع انرژی است لذا قابل انتقال است. انتقال حرارت به 3 طریق صورت میگیرد:
1) هدایت ملکولی (Conduction): در واقع انتقال حرارت در یک جسم از نقطه گرمتر به نقطه سردتر میباشد که توسط مولکول های یک جسم صورت می گیرد مانند انتقال حرارت در اجسام جامد
2) جا به جایی (Convection): عبارت است از انتقال حرارت در یک محیط مایع یا فضا به وسیلة جا به جایی ملکولها که به علت اختلاف دانسیته ای که به علت بالا رفتن انرژی حرارتی در آنها بوجود آمده است مانند گرم شدن هوای اتاق
3) تشعشع (Radiation): عبارت است از انتقال حرارت توسط امواج. در این روش نیازی به تماس بین جسم گرم و سرد وجود ندارد. مانند گرم شدن زمین توسط نور خورشید
2) گرمای ویژة مادة غذایی:
گرمای ویژه برای اجسام بنا بر تعریف عبارت است از مقدار حرارتی که بتواند درجه حرارت یک واحد از وزن یک جسم را یک درجه سانتیگراد بالا ببرد.
یا (درصد آب ماده غذایی)= گرمای ویژه
درصد آب ماده غذایی =
3) گرمای نهان (Latent heat):
مقدار حرارتی است که اگر به یک جسم داده شود و یا از آن گرفته شود آن جسم تغییر درجه حرارت نمیدهد بلکه حالت فیزیکی آن تغییر میکند. زمانی که یک جسم جامد به مایع تبدیل میشود این گرما را گرمای نهان ذوب (Latent heat of Fusion) و زمانیکه یک جسم از مایع به بخار تبدیل می شود آن را گرمای نهان تبخیر (Latent heat of evaporation) میگویند.
4) گرمای محسوس (sensible heat):
عبارت است از مقدار حرارتی که بدون تغییر حالت یک جسم باعث افزایش یا کاهش دمای آن میشود. سرد کردن یک جسم در واقع گرفتن گرمای محسوس آن جسم است.
5) درجه حرارت بحرانی (Critical Temprature):
درجه حرارتی است که بالاتر از نتوان گاز را به مایع تبدیل کرد.
6) ذوب:
تبدیل حالت یک جسم جامد در اثر حرارت به مایع را ذوب گویند.
7) انجماد:
عبارت است از گرفتن حرارت از یک جسم مایع و تبدیل آن به جامد.
فرمت : WORD تعداد صفحه : 47
هنگامی که بشر برای اولین بار موفق به مهار کردن آتش شد با تجلیل و احترام به تماشای شعلهها پرداخت و از این موفقیت احساس غرور کرد. اما شک نداشت که به این وسیله با دست خویش به محیط پیرامونش زیان وارد میکند. بنابراین مدتهای طولانی قبل از آنک واژة آلودگی پدید آید و انسان از آن به عنوان پیامد فعالیتهای مختلف سخن بگوید آلودگی هوا وجود داشته است. با گسترش صنعت ئ تمرکز آن در یعضی از مناطق سطح آلودگی که در برخی از شراسط جوی استثنایی تشدید میشود بسیار بالا رفت. در نتیجه افزایش آلودگی در این مناطق میزان مرگ و میر تا حد بسیار زیادی افزایش یافته است. این افراد نخستین قربانیان آلودگی هوا نبودند و بخوبی میتوان تصور کرد که آغاز عصر آتش، برخی از نیاکان ما در غارهای خود به علت مواد متصاعد شده از سوختها خفه شدهاند. مسئلهای که هم اکنون حائز اهمیت است و عدة زادی را مشغول خود کرده است آلودگی هوا در جوامع بشری و صنعتی است. بیش از نیمی از جمعیت کشورهای صنعتی تقریباَ به طور دائمی در آن به سر میبرند، زندگی میکنند، میخوابند، و تغذیه و کار میکنند. در مقابل مشکلی با این اهمیت اختیار کردن رفتاری انفعالی یا احساساتی و گریستن برای بهشت گمشدة جوامع روستایی کاری واقع گرایانه نیست. تمدن صنعتی وجود دارد. و محتوم است تمدن مذکور واقعیتی است که عمیقاَ محیط زیست و زندگانی ما را دچار تغییری بنیادی کرده است. ما پیشرفتهای عظیمی را که در تمام زمینهها حاصل شده مدیون این تمدن هستیم. چه بدمون آن حصول این پیشرفتها غیر ممکن بود. با این حال افزایش آلودگی هوا نتیجه گسترش فعالیتهای انسانی است. این افزایش در بسیاری از کشورهای مبتلا به الودگی باعث شده تا به این مشکل توجه شود. شورای اروپا(Consail del Europe ) در گزارش مورخ 14 سپتامبر 1967 خود آلودگی هوا را چنین تعریف کرد:
» آلودگی زمانی است که در هوایک مادة خارجی وجود داشته باشد یا در ساختمان آن تغییری پدید آید که با توجه به شناختهای علمی زمان، موجب اثری زیان آور شود یا یاجاد ناراحتی کند.«
هواشناسان که تودههای هوا را بررسی میکنند از جمله اولین کسانی هستند که متوجه شدهاند »آلودگی هوا مرزی ندارد« زیرا بر حسب مشخصات ویژه آنها، باد میتواند آلابندههای منتشر شده در یک ناحیه را پراکنده کند و همچنین آنها را به مناطق کمابیش دورتر از ناحیة انتشار انتقال دهد. و این اثر انتقالی ممکن است تا مقیاس کشورها نیز گسترش یابد و حتی گروهی از کشورها- مثل اروپا – را در بر میگیرد.در بررسی عمومی آلودگی، باد که نتیجه قابلیت تغییر معمولی هواست عامل تصلی دخالت هوا محسوب میشود. ولی باد تنها عامل نیست و باید تشعشع خورشیدی و رسوبات را نیز به حساب آورد.
سرعت و جهت باد بستگی به زمینههای عمودی واقعی دما دارد. لذا باد عموماَ به طور نسبتاَ رضایت بخشی موجب پراکندگی آلایندهها میشود. اما در مناطق معتدل که اصولاَ در فصل پائیز یا زمستان را چرخه(Anticyclone ) به وجود میآید و به آهستگی جابجا میشود ممکن است آرامشهای پایدار یا وارونگی دما برقرار شود. در نواحی نزدیک به مناطق گرد مداری عرضهای بین 30 تا 60 درجه )
(Subtropicale ) نیز که عرض جغرافیایی بالاتر از آنند درتابستان چنین اتفاقی رخ میدهد. در این نواحی تقریباَ به طور دائم را چرخه وجود دارد و ممکن است وارونگیهای طولانی به وقوع بپیوندد . کازابلانکا، سانتیاگو( شیلی)، و لوسآنجلس سه مورد از مناطق شهری است که حالت فوق در آنها رخ میدهد.
وجود پدیده وارونگی را میتوان اینگونه توجیه کرد که در سرزمینهابی مسطح در غروب یک روز آفتابی سطح زمین به سرعت سرد میشود و در جو بر حسب ارتفاع یک زمینة ثابت و مثبت دما استقرار مییابد . مثلاض هنگامیکه در مکانی مرتفع باشین دمای هوا افزایش پیدا میکند این وضعیت در خلال شب تشدید میشود و ممکن است در نخستیت ساعات روز به صورت تحرک تسبتاَ پر انرژی قشرهای گرمتر ظاهر میشود که بدین ترتیب مجدداَ
فرمت : WORD تعداد صفحه : 16
آینده برای انسانیت از هر وقت دیگری در تاریخ هم روشنتر و هم تاریکتر است. ما در دنیایی زندگی می کنیم که به خاطر اینکه میان رسالت زوال تکنولوژی گیر کرده است پوچ به نظر می آید. ما ملیاردها خرج می کنیم که یک عده انگشت شمار را به ماه برسانیم و تازه اهمیت حفاظت تنوع زندگی بر روی این کره آبی قشنگ که خانه ماست پی می بریم، یک چهارم جمعیت دنیا سعی بر مصرف بیش از بیش منابع دنیا دارند، اما پسمانده حاصله موقعیت ثروتمندان و امید فقیران را به خطر می اندازد. با وجود رسانه های گروهی ما اکنون راجع به امور گیتی بیش از ویژگی های همسایگان خود واقفیم. ما با استفاده از علم جدید پزشکی میزان مرگ و میر ناشی از امراض را کاهش داده ولی در عوض مواجه با انفجار جمعیت شده ایم. کودهای شیمایی و مواد شیمیایی دفع آفات بیش از هر موقعی یاری دهنده ما در افزایش آذوقه هستند ولی اینها در عین حال عامل به هلاکت رساندن پرندگان و ماهی ها (Garson 1962) و آلوده کردن غذا و آب نیز می باشند. سوزاندن سوخت فسیلی که در تهیه الکتریسیته خنک و گرم کردن ساختمان ها به جریان انداختن صنایع و حمل و نقل به کار می رود نیز در آلوده کردن هوا و زمین دست داشته و سلامت ما را تهدید میکند.
در حالی که تکنولوژی بسیاری از مسائل را حل میکند خود نیز مشکلات جدیدی به بار می آورد که برای حل آنها نیاز به تخصص های پیچیده و تکنولوژی گرانتر است. در نتیجه قسمت اعظم پول، منابع و انرژی و خلاقیت ما صرف رفع مشکلات می شود تا صرف شکوفا کردن روح انسانیت که با ارزش ترین منبع ماست اما با وجود بحران در عین حال فرصتی است برای تغییر طرز فکر و عمل.
2-1- جمعیت
یکی از مهمترین مسائل که امروزه روی زندگی ما اثر می گذارد آن است که ما به حدود خم منحنی J شکل یا منحنی تصاعدی افزایش جمعیت رسیده ایم. منحنی الی آخر تصاعدی و یا هندسی ازدیاد حاصل م ینماید.
میزان خالص تولد روی زمین اینک 232 نوزاد در دقیقه یا حدود 334000 نفر در روز است. در حالی که میزان خالص مرگ و میر فقط در حدود 97 انسان در دقیقه یا 000،140 در روز است. به عبارت دیگر میزان تولید 4/2 برابر میزان مرگ و میر است. رشد جمعیت برای تمام زمین از اختلاف بین این دو محاسبه می شود.
به تمام این مسافرین تازه وارد باید غذا لباس و مسکن داده شود. هر کدام از منابعی استفاده می کنند و در نتیجه به آلودگی جهان می افزایند. سازمان ملل تخمین می زند که بین یک سوم تا نصف مسافرین ما یا گرسنه اند و یا سوء تغذیه دارند. سه نفر از چهار نفر نه مسکن کافی دارند و نه آب سالم و کافی.
فرمت : WORD تعداد صفحه : 117
مقدمه:
Biomss: تمام مواد آلی از سوخت های چوبی نا گیاهان آبزی را شامل می گردد راه های بسیاری برای تولید انرژی به حالت های مناسب تر ومفید تر همچون انرژی گرمایی الکتریکی وجود دارد. بدیهی است که زغال سنگ، نفت وگاز طبیعی که 3 منبع عمده انرژی های معمولی را تشکیل می دهند، طی میلیون ها سال به وجود می آیند. ما در سوی دیگر مواد آلی اصلی در تمام گیاهان (خاکی و آبی /دریایی) که تشکیل دهنده حالات مهم Bio-mass هستند به طور طبیعی در مدت زمانی کوتاه (یک سال یا کمتر) تجدید شده وبه منبع خود اضافه می گردند این همان فاکتور مهمی است که Bio-mass را در دسته بندی منابع تجدید شونده می گنجاند.
با این حال Bio-mass تا زمانی در این رده بندی قرار می گیرد که هزینه کشت و رشد آن با نرخ مصرف آن برابر یکند و چنانچه نرخ مصرف از هزینه کشت فراتر رود، به عنوان یک منبع در حال تخلیه رده بندی خواهد شد( مانند مصرف سوخت های چوبی در کشورهای در حال توسعه) از طرفی می توان Bio-mass را شاخه مفیدی از انرژی خورشیدی دانست چرا که انرژی خورشیدی به طور غیر مستقیم برای رشد گیاهان از طریق فتوسنتز کاربرد دارد. این مسئله به طور مشخص در نمودرا ساده انرژی نشان داده شده در Fig 0.1 معلوم است.
![]() |
1-0 منابع Bio-mass
Bio-mass می تواند از منابع مختلفی بدست آید:
بعضی از گیاهان قابل سرمایه گذاری از لحاظ تشکیل Bio-mass طبق آخرین دسته بندی عبارتند از:
موارد کاربرد:
توده زنده
منطقه ی خشک
منطقه ی pyrolysis
منطقه ی کاهش
منطقه ی اکسیداسیون
لایه خاکستر
صداگیرها، حائل ها
کاربردهای متعدد، شنل های گازی تفکیک بالا سو
بعضی از مزایای برجسته ی آن به شرح زیر است:
2.1.9،0 مبدل های گازی تفکیک پایین سو
یک نمودار شماتیک نامگذاری شده در تصویر 0.9.1.2.1 محل ورود هوا از طریق تایرهای رادیال نزدیک به نوک جعبه های آتش نشان داده شده است. احتراق جزئی در منطقه ی جلوی یکی از دهانه های تایر بوقوع می پیوندد. گرمای احتراق ،سرعت سوخت را در بالا می سوزاند وگازهای داغ از طریق رنده ها بعد از حرکت به سمت پایین از طریق موانع مشتعل می شود. در حین اینکه گاز خام از منطقه با درجه حرارت بالا عبور می کند، بیشتر محصولات pyrolysis سوخته می توانند به هیدروکربن های گازی تفکیک شوند وگاز نسبتا تمیزی بدست بیاید. این قابلیت مبدل های گازی تفکی پایین سو آنرا با کاربردهای موتور بسیار سازگار می کنند. اصلاحات درین دستر از طریق R&D منجر به ایجاد gasifier های بدون گلوگاه شده است و هم چنین بستر gasifier ها را آغشته به ما یع می کند.
توده ی زنده<---
منطقه ی خشک <--- >--- ناودان
بادرجه حرارت بالای 120c
منطقه ی pyrolysis <---
200-000c
گاز <--- --> منطقه ی اکسیداسیون
دهانه ی کوره <---
منطقه کاهش <---
رنده <---
گودال خاکستر
0.9.1.3 مبدل های گازی تفکیک میانه
درین نوع gasifier ،و گازتولید شده از یک فضای حلقوی اطراف gasifier عبور می کند که بطور همزمان هم بعنوان عایق وهم بعنوان پرکننده ی گرد وغبار استفاده می شود. همانطور که در تصویر 0.9.1.3.1نشان داده می شود. هوا از طریق یک سرلوله خنک شده بوسیله آب که در یک قسمت جعبه ی آتش قرارگرفته وارد gasifier می شود.گاز در منطقه ای افقی در جلوی سرلوله تولید شده واز رنده ی عمودی به سمت دریچه ی داغ در سمت مقابل عبور می کند. بخاطر طول کوتاه مسیر برای واکنش های تبدیل سازی به گاز، این نوع از تولید گاز بسیار سریعتر برای تغییر در تولید گازعمل می کند. بهر حال در فعالیت های معمولی بندرت استفاده میشود.
0.9.1.4 : gasifier هایی با بستر مایع
درین مرحله ای درک عملکرد gasifier هایی با بستر ثابت آسان است عملکرد آنها بستگی به اجزای سوختی مثل آنالیز شیمیایی محتویات فرار ارزش کالوریفیک ، توزیع وزن ومحتویات خاکستر دارد از طرفی gasifier با بستر مایع بسیار گردنده است وقادر است تا منابع Bio-mass مثل گل ولای فاضلاب، مایعات وسبوس برنج (محتوای بالای خاکستر) را نگه دارند. در قلب یک اجاق با بستر مایعات یک بستر گرم از مایعات متحرک وجود دارد که در محلولی نگاه داشته میشود و با جریان روبه رو بالای هوا حرکت می کنند. این راکتورها بطور کل حاوی مواد متحرک (شن) ومواد واکنشی (سنگ نمک و کاتالیست ها)هستند ماده بستر ،با بالابردن ستون گاز در وضعیت مایع نگه داشته میشود مزایای اصلی ومهم این gasifier ها عبارتند از:
1)سوخت هایی با ارزش کالوریفیک 800-900kcal /kg می تواند استفاده شود.
فرمت : WORD تعداد صفحه : 110
چکیده :
شوری یکی از عوامل موثر در تمدنهای بشری و سیستم های کشاورزی بوده که زندگی انسان بر این سیستم ها تکیه داشته است . تمدنهای بسیاری در اثر عدم اعمال مدیریت صحیح آبیاری اراضی ودر نتیجه تجمع نمک در سطح خاک نابود شده اند . چنانچه بارندگی محدود باشد ، شستشوی نمک در منطقه فعالیت ریشه گیاه در خاک انجام نمی شود وبا افزایش شوری ، رشد وتوسعه گیاه ودر نتیجه عملکرد محصول کاهش می یابد .
بیش از 80 درصد سطح کره زمین بوسیله محلول نمکی با غلظت حدود 5/0 مولارکلرور سدیم پوشیده شده است که فقط گروهی از گیاهان عالی قادر به تحمل چنین شرایطی هستند واغلب گیاهان حتی قادر به تحمل غلظت یک درصد آب اقیانوسها ( بدون تغییر در موازنه آبی و غذایی یا متوبولیسمی گیاه ) نمی باشد در اوایل قرن نوزدهم واژه شوری یا هالوفیت به گیاهانی نظیر Atriplex salicornia قلیا اطلاق شد .
اغلب باکتریها حساسیت زیادی به شرایط شوری دارند اما در بین آنها انواعی نیز یافت می شود که در زمره مقاومترین موجودات نسبت به شوری قرار می گیرند .
مکانیسمهای سازشی مختلفی در مسیر تکاملی هالوفیت ها ایجاد شده است که
بعضی از مکانیسمها باعث محدود شدن مراحل مختلف رشد و نمودار ارتباط با اقلیم فصلی یا شرایط اکولوژی خاک ( ادافیکی ) می گردند و رویش گیاهان را با تغییرات مناسب در جهت تکمیل چرخه زندگی شان امکان پذیر می سازند .
از آنجائی که بعضی از آنزیمها به تنش خشکی حساس هستند لذا تغییرات متابولیسمی گسترده ای تحت شرایط شور دیده می شود . غلظت بالای نمک در بافتهای گیاهی آنزیمهای شرکت کننده در متابولیسم نشاسته را تحت تاثیر قرار می دهد . شوری هم چنین تاثیرات قابل توجهی را بر تنفس ، تثبیت CO2 و متابولیسم پروتئین ها داشته و حتی در افزایش مقدار DNA سلول و تغییر پذیری وسیع درسطوح کرورموزمی ( پلوئیدی ) دخیل می باشد .
پیشگفتار :
رشد سریع جمعیت جهان و لزوم بالا بودن سطح زندگی مردم و مبارزه با فقر و گرسنگی ایجاب می کند که میزان تولیدات کشاورزی بطور روز افزون افزایش یابد جهت رسیدن به این هدف علاوه بر تغییرات ژنتیکی و اصلاح گیاهان ، مبارزه با آفات و انتخاب گیاهان مناسب باشرایط اقلیمی بویژه راهها عملی تر دیگر مانند استفاده صحیح از زمینهای زیر کشت ونیز استفاده از زمینهای بایر بعد از انجام اقداماتی در زمینه اصلاح آنها ، بکار گرفتن شیوه های جدید آبیاری و استفاده از منابع مختلف آب ودر نظر گرفتن تحمل گیاهان نسبت به تنشهای محیطی مورد توجه دانشمندان و متخصصین امورکشاورزی می باشد .
یکی از ویژگیهای کویرهای جهان ، شور بودن خاک بسیاری از آنها می باشد که اغلب به علت بالا بودن غلظت نمک ، قشری ازاملاح ، سطح و یا لایه های زیرین را فرا گرفته است . اصولا عوامل خاص چون زیاد بودن تبخیر ، کم بودن نزولات جوی ، بالا بودن سطح سفره های آب زیر زمینی ، مجاورت با گنبدهای نمکی و ویژگیهای خاک منطقه وغیره باعث بوجود آمدن چنین مناطقی در سطح زمین می گردند این نواحی به علت بالا بودن میزان شوری خاک فاقد پوشش گیاهی بوده وبه لحاظ نامساعد بودن خاک بهره برداری کشاورزی از آنها نیز ممکن ودر صورت امکان اصلاح خاک ، کشاورزی در آنها چندان سودمند نخواهد بود .
امروزه سعی بر این است که به کمک دانش بوم شناسی از هر منطقه به نحوشایسته ای استفاده شود حریم زراعت جنگل ، مراتع ، آبخیزها ،مردابها و غیره ، حفظ گردد . در حقیقت استفاده معقول از منابع طبیعی به طوری که در بر گیرنده منافع نسل کنونی و نسلهای آینده باشد بایستی درسر لوحه برنامه های توسعه اقتصادی قرار گیرد .
متاسفانه در نتیجه عدم آگاهی به اصول زراعت ویا برای دستیابی به منافع کوتاه
مدت خاکها و آبها مورد بهره برداری غلط قرار گرفته ودر نتیجه پس از مدتی مرغوبیت خود را از دست می دهند بطوریکه هم اکنون در جهان میلیونها هکتار از زمینهای زیرکشت آنقدر شور شده اند که تولید محصول در آنها از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست .
مناطق کویری ایران را عموما بیابانهای وسیعی احاطه نموده که دربسیاری از آنها زندگی شکل نگرفه ویا در مواردی به علل مختلف ساکنین روستا ها مهاجرت نموده و سکونتگاهها متروک شده و کشتزارها بیش از پیش شور گردیده و زمینه لازم برای گسترش کویر فراهم آمده است . یکی از بهترین عواملی که باعث شکل نگرفتن زندگی ویا مهاجرت روستائیان وبه عبارت دیگر حامیان سخت کوش مناطق کویری می گردد مشکل شوری خاک است .
این پدیده زمانی بیشتر محسوس می شود که غلظت املاح در خاک از حد متعارف تجاوز نماید در این صورت محیط اکولوژیکی نامناسبی برای رویش گیاهان بوجود می آید کشاورزی محدود می گردد وپیامدهای آن اثرات نامطلوبی درمحیط زیست انسانی باقی می گذارد دراین رابطه در دنیای امروز بخصوص در کشورهائی که به تحقیق بهای بیشتری داده می شود مساله شوری و شیوه های بهره برداری از زمینهای شور دررابطه با کشت گیاهان مورد توجه متخصصان قرار گرفته است .
فرمت : WORD تعداد صفحه : 46
ذخایر معدنی کشور ودیعه ای الهی است که می بایستی با حزم و دور اندیشی و برنامه ریزیهای هماهنگ ، مولد و معقول ، برای بهبود و توسعه اقتصادی کشور ، بصورتی مؤثر مورد بهره برداری قرار گیرد . در توجیه و تعلیل این امر ، کافیست بیاد داشته باشیم که این سرمایه های الهی از یک سو محدوداند و از سوی دیگر به همه نسلهای این مرز و بوم تعلق دارند . از این جهت منطقی آن است که این ذخایر ، در تقویت ، توسعه صنایع مادر و مولد ، بنحوی خداپسندانه با بیشترین بازدهی بکار گرفته شود .
بسیاری از صنایع کشور از قبیل صنایع فولاد ، دفاع ، ماشین سازی ، کشاورزی ، الکترونیک ، دارویی ، رنگسازی ، ساختمانی ، نسوز ، سیمان و ... به نحوی مواد خام مصرفی را از مواد معدنی تهیه می نمایند . شیشه نیز یکی از با ارزش ترین صنایع محسوب می شود که مواد خام مورد مصرف آن از مواد معدنی تهیه می شود .
امروزه ، رشد جمعیت و توسعه کشور و متعاقب آن تأمین فراینده مسکن و احداث محتمعهای مسکونی ، اداری و صنعتی جایگاه ویژه ای را برای تولید و بهره وری از این صنعت ( صنعت شیشه ) منظور داشته است . شیشه به عنوان ماده ای مهم در بخشهای مختلف زندگی انسان کاربرد دارد . کاربرد شیشه در صنایع ساختمانی به صورت شیشة در و پنجره بر همگان روشن است . به راستی اگر شیشه نبود اتاقهای بدون پنجره و تاریک مسلماً نمی توانست برای انسان خوشایند باشد . تعداد ساختمانی زیبایی که نمای خارجی آنها از شیشه است روز به روز افزایش می یابند .
ظروف خانگی از قبیل انواع بطری ، ضروف مربا و غیره ، استکان ، لیوان ، بشقاب ، ظروف شیشه ، مقاوم به شوک حرارتی ، و نیز ظروف کریستال بخش عمده ای از تولیدات شیشه ای را به خود اختصاص می دهند .
شیشه های اپتیکی از قبیل انواع عدسی ، آینه و منشور که در ساخت عینک ، میکروسکوپ ، دوربین عکاسی ،تلسکوپ و غیره از ضروریات اند ، قابل ذکر هستند .
امروزه الیاف شیشه های اپتیکی که مانند سیم مسی علائم مخابراتی را از خود عبور می دهد ، در مخابرات نوری کاربرد فراوانی پیدا کرده و سبب دگرگونی عظیمی در صنعت مخابرات شده است . پشم شیشه به عنوان بهترین ماده عایق در برابر گرما و رطوبت درعایق بندی ساختمانها و لوله ها و مؤسسات صنعتی مصرف قابل توجهی دارد . لوله های شیشه ای بروسلیکات به علت مقاومت زیاد در برار گرما و نیز بی اثر بودن در برابر اسیدها و بازها ، در صنایع شیمیایی به جای لوله های فلزی بسیار مناسب هستند. مواد پلاستیکی مقاوم شده الیاف شیشه ای مقاومت مکانیکی زیادی دارند و در ساخت بدنه قایق و اتومبیل می تواند مورد استفاده قرار گیرد . نقطة ذوب بالای شیشه سلیکای خالص (1700 درجه سانتی گراد ) آن را به عنوان مادة مناسبی برای ساخت بوتة ذوب بسیاری از اجسام عرضه می کند.مقاومت الکتریکی بالای شیشه . آن را به عنوان مادة عایق خوبی در صنعت برق و الترونیک ارائه می کند . حباب انواع لامپهای روشنایی ، لامپهای خلاً الکترونیکی ، لامپهای کاتودیک ، و نیز مادة عایق ضروری در صنعت انتقال برق فشار قوی ، و همچنین مقاومتهای الکتریکی ، رله های تأخیری فوق صوتی ( قابل مصرف در تلویزیون ،کامپوتر و ... ) همگی از مواد شیشه ای هستند .
شیشه های فتورزیستیو ، فتوکرومیک ،شیشه های لیزری ، شیشه های نیمه رسانا از جمله موارد مدرن کاربرد شیشه در زندگی انسان متمدن امروزی است .
به طور کلی که ملاحظه می شود شیشه به عنوان ماده ای بسیار جالب ، کاربردهای بیشماری از صنایع ساختمانی تا صنایع مخابرات نوری و الکترونیک دارد . از این رو جا دارد که کوششهای مؤثری برای توسعه علوم و تکنولوژی شیشه در دانشگاهها و مدارس عالی کشور به عمل آید .