دانلود مقاله و پروژه و پایان نامه دانشجوئی

دانلود مقاله و پروژه و پایان نامه دانشجوئی

دانلود مقاله و پروژه و پایان نامه دانشجوئی

دانلود مقاله و پروژه و پایان نامه دانشجوئی

یکی از بلندترین ساختارهای تقویت شده باترکیبات زمین دراروپا

یک ساختمان تقویت شده با طول 215 متر و ارتفاع 19 متر در  Iserlohn ساخته شده است. ساختمان در جاده 46A قرار داشته در پایه دارای ابعادی به شرح ذیل می باشد. ارتفاع 7/16 ، پهنای 2/11 محاسبات طراحی بوسیله  صورت پذیرفته است. طراحی بنا بر صورت می پذیرد. دیواره تکمیل شده دارای زاویه شیب 80 درجه می باشد این مقاله نگرش طراحی و جزئیات ساخت را تشریح می نماید. این موارد شامل زمان ساخت،‌نحوه نصب، جزئیات پیرامون ساختار سطح آن می باشد.

نتایج محاسبات تخریب در طی دوره 2 ساله پس از ساخت مد نظر قرار می گیرد.

کلمات کلیدی: مورد مطالعه - خاکریزها - تسطیح - شبکه های زمین - کنترل

تحقیق استفاده از سیستمهای دینامیکی در مدل کنش بین فاکتورهای محیطی و اقتصادی در صنعت معدن

تحقیق استفاده از سیستمهای دینامیکی در مدل کنش بین فاکتورهای محیطی و اقتصادی در صنعت معدن

چکیده : ۲

مقدمه و متدلوژی.. ۲

مدل جریان سرمایه گذاری مواد معدنی. ۴

۱٫۲ مقدار کشف ذخایر. ۹

۲٫۲      هزینه پیدا کردن. ۱۱

۳٫۲ ریسکهای شریک… ۱۱

۳ مدل بیرونی. ۲۰


بسمه تعالی

استفاده از سیستمهای دینامیکی در مدل کنش بین فاکتورهای محیطی و اقتصادی در صنعت معدن

چکیده :

این مقاله نشان دهنده نمودار و کنشهای ریاضی بین محیط و سیاستهای اقتصادی حکومتی در رفتار طولانی مدت از سیستم پیچیده را شرح می دهد یعنی روابط داخلی حکومت در جریان سهام سرمایه گذاری معدنی می باشد. این مقاله بوسیله مدل شبیه سازی کامپیوتر در سیستمهای دینامیکی سنتی پیشرفت می کند.

تجزیه و تحلیل کمی داده های موجود  مدلی را در پیش روی ما قرار داده که در آن زمینه شبیه سازی پیشرفته وجود دارد ، فرضیه های اساسی بر مبنای متحدی مورد استفاده قرار می گیرند. در یک زمان فشرده مدل ، وسیله ای از گرفتن این فرضیات در محاسبه مکانی فراهم می آورد. فرضیاتی که پیش روی ماست در این راه، جای کمی برای سوء تعبیر و فراهم کردن یک مبنای سختی برای افزایش درک ساختار سیستم وا می گذارد. بوسیله بهتر درک کردن ساختار سیستم اثر سیاستهای قابل تحمل پیشرفت ممکن است طراحی و اجرا گردد.

مقدمه و متدلوژی

رشد اقتصادی فرایند پیچیده ای می باشد . رشد اقتصادی ، دنباله ای برای یک سری طولانی و نازکی که ظاهراً ربطی به فعالیتها ندارند می باشد ، در زمینه های محیطی پیوسته فشاری در جهت رشد اقتصادی طرح ایجاد می شود . برای مثال : در ذخایر مواد معدنی باید بطور صریع تقاضا را رعایت کنیم . یک راه جدید برای کم کردن تراکم ترافیک بسازیم و زمین برای کاهش هزینه افزایشی خانه بوجود آوریم. هر عمل که راه رشد طرح را آسان کند با خلق فشار جدید باید برای طرح لوازم باشد . این روندهای مرحله ای برای بوجود آوردن حل مسئله و بازخورد پیشاپیش حلقه ، در نرخ افزایشی از واحد رشد ، در برهه ای که باعث افزایش مشکلات در حل مسائل می گردد تقویت می شود و ممکن است دلیلی برای مدیریت محیطی که با مسئله های نمونه قبل از آنکه آنها بحرانی شوند مرتبط شود .

هدف از تحقیق پی ریزی این مقاله تمرین چگونگی اثرات سیاست محیطی در سرمایه گذاری و پیشرفت تصمیم در صنعت معدن با زمینه گسترده ای از سیاست معدنی دولت می باشد. به هر حال سیاستهای محیط و محیطی در جواب موجود نیست . بنابراین به طور خاص هدف بیشتر این تحقیق پیش روی قرار دادن حالتی از مدل شبیه سازی سیستم دینامیکی ، نسبتهای پیچیده جالب یک کشور ، مکان نمائی برای اکتشاف مواد و پیشرفت ، همچنین ارزیابی طبیعی و ویژه از سیاست محیطی می باشد.

این هدف در پیشرفت مقداری از جفت و جور کردن استوار زیر مدلهای سیستمهای دینامیکی می باشد. شرکت استخراجی منظره ای از مشخصات موردی نوعی کسب و کار در هستی با فرض اینکه هدف ماکزیمم کردن سود است ، می باشد. سعی زیر مدل شرکت استخراجی برای گرفتن اساس ساختارهای اتخاذ – تصمیم در تعیین اینکه چگونه ( وکجا) سود از مجدد گذاردن طرح اکتشافی و پیشرفت فعالیت می باشد.

رقابت کشورها برای سهام سرمایه گذاری شخصی مواد معدنی ، اینکه سیاست ویژه مستقیم مواد معدنی ، یا غیر مستقیم با حکم فرما شدن دولت و اوضاع اقتصادی می تواند باشد. سیاستهای محیطی اهلی ممکن است برخورد گسترده ای با نسبت جذابیت از یک کشور برای صنعت معادن داشته باشد. هدف این زیر مدل فاکتورهای تماس مستقیم در تصمیمات سرمایه گذاری شرکتهای استخراجی می باشد.

فلزات جزء اصلی ترین کالاهائی می باشند که  در بازارهای کالای بین المللی تجارت می شوند. این بازارها می تواند در رفتار شرکتهای شخصی برونی و سیاست دولت که موضوعی برای تنزل و ترقی است را رعایت کنند. اثراتشان در عملکرد شرکتهای معدنی و نسبت جذابیت تولیدات مواد معدنی کشورها از لحاظ سرمایه گذاری می باشد.شرکت معدنی فرضی ممکن است تصمیم به گذاردن نسبتی از بودجه اکتشاف در مشخصه های کشوری و اصل از آب و هوا بگذارد. بیشتر مانندگستردن سرمایه گذاری در مقداری از کشورها که یک تابعی از نسبت جذابیت با تنظیم محیطی که یک فاکتور مهم می باشد. بنابراین مکانیسم تصمیم شرکت هیچ جوابی ندارد ، اما وابسته به فعالیتهای رقابت آنها و انعکاس رفتاری از بازار بین المللی مواد معدنی می باشد.

این نوع از مدلها در کامل کردن اقتصاد ، سیاستهای محیطی ، اجتماعی/ دولتی لازم است بوسیله پیشرفت قابل نگهداری نشوند. این تعیین کننده ای واضحی از بازرگانی – قدیمی آسان می باشد و اجازه می دهد سیاست بازار در امتهان چگونه بهتر به اجرای اهداف با جنبه قابل نگهداری بوسیله طراحی برای دوره طولانی و تماسهاس دوره- کوتاه از سیاستهای گوناگون شخصی و مخلوط کردن سیاست باشد.

چهارچوب تئوری از سیستم دینامیکی [۱,۲] در این مقاله پی ریزی شده است. این اصل ، سیستم دینامیکی یک مجموعه ای ابزارها و تکنیکها برای پبشرفت یک فرمول مدل ریاضی از سیستم اجتماعی پیچیده می باشد. این تصور مناسبی برای درک کردن و کمیتی سبب فرض می باشد. و نرم افزار شبیه سازی بازرگانی مانند Powersim که در اینجا استفاده شده است را می توان برای ارزیابی ابتدائی مدلها در شبیه سازی کامپیوتر مورد استفاده قرار داد.

بوسیله راهی از مقایسه جوابهای تحلیلی ، در بسیاری از نمونه ها ارزش ندارد و نمی تواند به آسانی یک برنامه مدلی تحلیلی شود. این جزئیات درستی در مورد سیستمهای پیچیده ، مانند سیستمهای در زیر رسیدگی می شود، بسیاری روابط گوناگون داخلی و داده های مناسب که همیشه خواندنی دسترس نمی باشند.این نمونه مانند ، بعضی مسائل شبیه سازی بوسیله ساختن یک مدل و رسیدگی به رفتار آنها آسان می شوند. سیستمهای دینامیک جزئیات مناسبی برای این روند می باشند.

“تقریباً بهانه ای برای این بی کفایتی نیست از نفهمیدن فرایند اتخاذ تصمیم که می تواند دلیل ما برای تخمین بحران اتخاذ – تصمیم باشد. حذف یک نقطه تصمیم در انکار وجود – یک اشتباه بزرگ است وقتی هر خطا در بهترین تخمین ما از فرایند”

موقعیت منطقه آباده از نظر زمین شناسی و اکتشاف

موقعیت منطقه آباده از نظر زمین شناسی و اکتشاف

فهرست مطالب

مقدمه ۳

فصل اول: ۵

کانی های مغناطیسی وخواص مغناطیسی زمین ۵

۱-۱) مغناطیس زمین ۵

۱-۲) عناصر مغناطیس زمین و خواص مشخصه ان ها ۶

۱-۳) خواص مغناطیسی اجسام و کانی ها ۹

۱-۳-۱) کانی های  دیا مغناطیس ۹

۱-۳-۲) کانی های پارامغناطیس ۱۰

۱-۳-۳) کانی های فرومغناطیس ۱۱

۱-۳-۴)خودپذیری مغناطیسی ۱۲

۱-۴) خواص مغناطیسی سنگ ها ۱۲

فصل دوم: ۱۵

روش های تعبیر و تفسیر مغناطیسی وگرانی ۱۵

۲-۱)تفسیر نقشه های مغناطیسی ۱۶

۲-۲)تعبیروتفسیرکیفی یافته های مغناطیسی ۱۷

۲-۳)استفاده از یافته های مغناطیسی در تکمیل نقشه های مغناطیسی ۱۸

۲-۴)اکتشاف مغناطیسی برای کانسنگ آهن ۲۰

۲-۵) اکتشاف مغناطیسی برای کانی های غیر مغناطیسی ۲۰

۲-۶) اکتشاف مغناطیسی برای مواد هیدرو کربنی ۲۱

۲-۷)برداشتهای گرانی ۲۱

۲-۷-۱)کلیات ۲۱

۲-۷-۲)برداشت صحرایی ۲۵

فصل سوم: ۲۷

کلیاتی از نرم افزار های به کار رفته در این مجموعه ۲۷

۳-۱)نرم افزارSurfer 28

۳-۱-۱)رسم نقشه در نرم افزارSurfer 28

۳-۲)نرم افزارMag pick 30

۳-۲-۱)ادامه فراسو (UpWard Continuation ) 30

۳-۲-۲) تبدیل به قطب مغناطیسی و شبه گرانی ۳۳

۳-۲-۳) مدل سازی مغناطیسی برپایه داده های شبکه بندی شده ۳۷

۳-۳) نرم افزار Mag2dc 44

۳-۳-۱) توضیحاتی در مورد این نرم افزار ۴۴

۳-۳-۲) روش کار ۴۵

۳-۳-۳) آشنایی با برخی از منوهای این نرم افزار ۴۸

۳-۴)نرم افزار Grav2dc 50

۳-۵) نرم افزار signal proc 50

فصل چهارم: ۵۳

زمین شناسی منطقه مورد مطالعه ۵۳

۴-۱)زمین شناسی ناحیه ای ۵۴

۴-۲)زون سنگهای آذرین و رسوبی جوان(زون مرکزی) ۵۸

۴-۳)زمین شناسی منطقه ای ۶۰

۴-۴)موقعیت جغرافیایی منطقه ۶۳

فصل پنجم: ۶۴

تعبیر و تفسیر اطلاعات موجود از منطقه ۶۴

۵-۱)عملیات ژئوفیزیکی ۶۵

۵-۲)تعبیر و تفسیر  انومالی های مغناطیسی ۷۱

۵-۲-۳)شبه گرانی (Pseudo Gravity ) 91

۵-۲-۴)تعیین محل توده به روش سعی و خطا در نرم افزارMag pick 93

۵-۳)استفاده از نرم افزار  signal procدر تعبیر وتفسیر ۹۴

۵-۴)استفاده از نرم افزار  Mag2dcدر مدل سازی دو بعدی ۱۰۱

۵-۵)تخمین عمق تقریبی انومالی با استفاده از روش نصف –عرض ۱۰۲

۵-۵-۱)مراحل انجام کار ۱۰۳

۵-۶)تخمین ذخیره ماده معدنی با استفاده از داده های گرانی سنجی ۱۱۶

مقدمه

محدوده مورد اکتشاف به مساحت ۳۰ کیلومتر در نقشه زمین شناسی چهار گوش آباده به مقیاس ۱:۲۵۰۰۰۰می باشد که در ۱۱۱ کیلومتری جنوب غربی استان یزد و ۲۵ کیلومتری روستای شواز واقع شده است.از این مسافت ۲۱ کیلومتر جاده فرعی خاکی و ۹۰ کیلومتر آن آسفالت می باشد از نظر آب و هوایی کویری است و در مرکز کفه طاقستان قرار گرفته و جزئی از بیابان های داخلی ایران مرکزی محسوب می گردد.

داده های این منطقه متشکل از ۸ پروفیل طولی و ۹ پروفیل عرضی بوده که در انها برداشت های مغناطیسی انجام شده و ۷ پروفیل عرضی و یک پروفیل طولی که برداشتهای گرانی انجام شده است. در این پروژه از نرم افزار های زیر استفاده شده که در متن به طور مفصل مورد بحث قرار خواهند گرفت.

الف) Excel: برای وارد کردن اطلاعات اولیه و ساختن فایلهای نرم افزارهای مختلف.

ب) Surfer: برای Grid کردن فایلهای مورد نظر و رسم نقشه های هم مقدار مغناطیسی و گرانی.

ج) MagPick: برای انجام تبدیلات لازم ( از قبیل ادامه فراسو، تبدیل به قطب و شبه گرانی بر روی نقشه شدت مغناطیسی کل منطقه و ادامه فراسو بر روی نقشه گرانی سنجی.

د) Mag 2dc: برای انجام مدل سازی ۲ بعدی از توده سبب شونده انومالی مغناطیسی

هـ ) Grav 2dc: برای انجام مدل سازی ۲ بعدی از توده سبب شونده انومالی گرانی

و ) signal Proc برای انجام تبدیلات لازم از جمله ادامه فراسو، تبدیل به قطب مشتق افقی وقائم… بر روی پروفیل ها

همچنین دو حلقه گمانه اکتشافی و سه تراشه نیز در منطقه حفر شده که اطلاعات ان و شرح مفصل ان در ادامه خواهد آمد.این پروژه در شش فصل تنظیم شده که فصل اول شامل کانی های مغناطیسی وخواص مغناطیسی زمین،فصل دوم شامل روش های تعبیر و تفسیر مغناطیسی وگرانی،فصل سوم شامل کلیاتی از نرم افزار های به کار رفته در این مجموعه،فصل چهارم شامل کلیاتی در مورد زمین شناسی منطقه مورد مطالعه،فصل پنجم شامل تعبیر و تفسیر اطلاعات موجود،فصل ششم شامل بحث، نتیجه گیری وپیشنهادات و در پایان در قسمت ضمائم کلیه اطلاعات رقومی منطقه درج شده است.

 فصل اول:

کانی های مغناطیسی وخواص مغناطیسی زمین

۱-۱) مغناطیس زمین

کره زمین به صورت یک دوقطبی مغناطیسی بسیار بزرگ عمل می کند که جهت و مقدار این میدان در مکان های مختلف و زمان های مختلف تغییر می کند و این تغییر نسبت به زمان به صورت های قرنی و سالیانه و یا حتی فصلی هستند.

از طرفی میدان مشاهده شده در هر نقطه، مجموعی از مغناطیس زیر سطحی و مغناطیس میدان زمین است و در بررسی اکتشافی باید مقدار مغناطیس زمین را که به ان مقدار زمینه می گوییم، از مغناطیس مشاهده شده کسر شود و در واقع با داشتن مقدار زمینه میدان مغناطیسی، از بروز اشتباه در تفسیر ژئوفیزیکی جلوگیری گردد، چون امکان دارد در یک نقطه بسته به جنس سازند ها، مغناطیس زمین زیاد باشد و هیچ ربطی به توده های مغناطیسی زیر سطحی نداشته باشد. در این بخش مغناطیس زمین و مولفه های مربوط به ان و همچنین تغییرات این میدان بررسی می شود.

۱-۲) عناصر مغناطیس زمین و خواص مشخصه ان ها

اگر یک سوزن مغناطیس بتواند حول یک محور از مرکز ثقلش در تمام جهات حرکت نماید در هر نقطه از سطح زمین در امتداد میدان مغناطیسی زمین (B) قرار می گیرد که می توان ان را به دو مولفه افقی (H) و قائم (Z) تجزیه نمود. زاویه بین بردارهای (B) و (H) را زاویه میل می نامند و ان را با (I) نشان می دهند با توجه به شکل (۱-۱) مولفه (H) را می توان به دو مولفه شرقی (Y) و شمالی (X) تجزیه نمود و زاویه بین مولفه  H و X را زاویه انحراف می گویند و آن را با (D) نشان می دهند.

شکل (۱-۱):نمایش شماتیک عناصر مغناطیسی زمین

مقدارهای B , H , Z , X , Y , I , D  را عناصر مغناطیس زمین می نامند و با توجه به شکل (۱-۱) رابطه زیر بین آنها برقرار است :

صفحه قائمی که بردار های B , H , Z  را در بر می گیرد، اصطلاحاً نصف النهار مغناطیسی محلی زمین می گویند.

در نیم کره شمالی انتهای قطب شمال یاب سوزن مغناطیسی، به طرف داخل زمین متمایل می شود ودرست روی قطب مغناطیسی در نیم کره شمالی به حالت قائم در می آید.

در نیم کره جنوبی کاملا بر عکس است و انتهای قطب جنوب یاب سوزن مغناطیسی  به طرف داخل زمین متمایل می شود  و درست روی قطب مغناطیسی در نیم کره جنوبی به حالت قائم در می آید.

از وصل نمودن نقاطی از سطح زمین که در آنها سوزن مغناطیسی کاملا به حالت افقی است ( یعنی تمامی مولفه های B به صورت افقی می باشند ) خطی به دست می آید که استوای مغناطیسی نامیده می شود که تقریبا در امتداد استوای جغرافیایی قرار می گیرد و هر قدر از استوای مغناطیسی به سمت قطب مغناطیسی نزدیک شویم مقدار زاویه (I) افزایش خواهد یافت و در قطب های مغناطیسی مقدار ان به ۹۰درجه خواهد رسید. در واقع قطب های مغناطیسی مکانهایی هستند که مقدار زاویه میل برابر ۹۰ گردد.مقدار بردار (B) در نواحی استوایی حدود ۲۵۰۰۰ گاما و در قطبین مغناطیسی حدود ۷۰۰۰۰ گاما (نانو تسلا ) خواهد بود.

قطبین مغناطیسی زمین حدود ۱۸ درجه عرض جغرافیایی، نسبت به قطبهای جغرافیایی جابجایی نشان می دهند و خطی که دو قطب مغناطیسی را به هم وصل می کند تقریبا از ۱۲۰۰ کیلومتری مرکز زمین می گذرد.

۱-۳) خواص مغناطیسی اجسام و کانی ها

ذرات باردار(مثبت یا منفی)درهنگام حرکت در اطراف خود میدان مغناطیسی به وجود می اورند و ذرات بار دار اتم ها و یون ها دارای سه نوع حرکت هستند :

۱- حرکت چرخشی و گردشی پروتونها در داخل هسته های اتم

۲- حرکت گردشی الکترونها در داخل اوربیتال ها

۳- حرکت چرخشی الکترونها در داخل اوربیتال ها

از این سه نوع اثر گشتاور مغناطیسی نوع دوم و سوم به مراتب بیشتر از نوع اول می باشد و از انجایی که در یک اوربیتال هر دو الکترون در خلاف جهت یکدیگر گردش می کنند اثر مغناطیسی انها خنثی می شود و از این رو گشتاور مغناطیسی موثر یک اتم و یا یون متناسب با تعداد اوربیتال های نیمه پر ان ها است.

۱-۳-۱) کانی های  دیا مغناطیس

کانی هایی که اتم ها و یون های ان فاقد اوربیتال های نیمه پر باشد، به وسیله آهن ربا دفع می شود که در این صورت به آن ها کانی ها ی دیا مغناطیس می گویند.

رانده شدن این کانی ها را در میدان مغناطیسی خارجی می توان چنین توصیف کرد که وجود اوربیتال های پر سبب می شود که گشتاور مغناطیسی در کانی تقریبا صفر گردد، اگر این اوربیتال ها ی پر به یک میدان مغناطیسی خارجی نزدیک شوند، قانون لنز در مورد آنها صدق خواهد نمود قانون لنز  می گوید اگر یک حلقه هادی به یک میدان مغناطیسی نزدیک شود، در داخل حلقه جریانی پدید می آورد که میدان مغناطیسی حاصل از آن با میدان خارجی مخالفت خواهد نمود.

هنگام نزدیک شدن اوربیتال های پر به یک میدان مغناطیسی خارجی سرعت یکی از اوربیتال ها کم و بر دیگری افزوده خواهد شد به طوری که مجموع گشتاور مغناطیسی انها صفر نشده و گشتاور منتج در خلاف جهت میدان خارجی، عمل کرده که سبب رانش کانی در این میدان می شود.

چند نمونه از کانی هایی که دارای این خاصیت هستند عبارتند از :

کوارتزیت، فلوریت، هالیت و انیدریت.

۱-۳-۲) کانی های پارامغناطیس

این دسته از کانی ها حاوی اوربیتالهای نیمه پر می باشند، ولی گشتاورهای حاصله از انها به طور در هم و بر هم، در امتدادهای متفاوت قرار گرفته اند و در نتیجه اثر مغناطیسی ان ها تقریبا خنثی می شود و ظاهرا  هیچ خاصیت  مغناطیسی از خود نشان نمی دهند ولی اگر این کانی ها در میدان مغناطیسی خارجی قرار گیرند متناسب با شدت میدان خارجی، بعضی از این گشتاورها خود را در جهت گشتاور میدان خارجی قرار می دهند و سبب پیدایش گشتاور مغناطیسی القایی در کانی خواهند شد.

در نتیجه کانی های پارامغناطیس به طور ضعیفی جذب میدان خارجی خواهند شد و هر چه شدت میدان خارجی بیشتر باشد گشتاورهای بیشتری، خود را در جهت ان قرار داده و در نتیجه شدت میدان مغناطیسی القایی بیشتر خواهد شد.

۱-۳-۳) کانی های فرومغناطیس

کانی هایی هستند که اگر در میدان مغناطیسی خارجی (H) قرار بگیرند، در ان ها میدان مغناطیسی القایی شدیدی به وجود می آید که شدت ان میلیون ها بار بیشتر از کانی های پارامغناطیس می باشد و چون سردسته این کانی ها آهن است، به ان کانی ها فرومغناطیس می گویند. در واقع گشتاورهای حاصله از یون های تشکیل دهنده این کانی ها، به طور انبوه در جهت گشتاور میدان خارجی قرار می گیرند و یک اثر، به نام تبادل اتصال که بحث ان در مکانیک کوانتوم می باشد، این گشتاور را به هم قفل می کند، به طوری که بعد از حذف میدان خارجی تعداد زیادی از این اتصالات همچنان باقی می ماند و در نتیجه کانی های فرومغناطیس می توانند به صورت مغناطیس دائم درآیند و مغناطیس باقیماند حاصله از تبادل اتصال را به دو صورت   می توان از بین برد :

۱- ایجاد یک میدان مغناطیسی خارجی در خلاف جهت میدان کانی  فرومغناطیس

۲- افزایش درجه حرارت تا حد نقطه کوری ان کانی. دمای نقطه کوری برای مگنتیت  و آهن  کبالت  و نیکل  می باشد.

مقاله بررسی کاربرد جی‌ آی‌ اس در ساماندهی مدارک علوم زمین

صفحات : 29

فهرست مطالب

چکیده ۳
مقدمه ۴
تاریخچه ایجاد جی‌آی‌اس (مروری بر مطالعات انجام شده) ۴
تعاریف جی‌آی‌اس ۶
عناصراصلی تشکیل دهنده سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی ۷
فرآیند تحلیل اطلاعات در سیستم اطلاعات جغرافیایی ۸
کاربردها و توانایی‌های سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی ۹
روش و مدل پژوهش ۱۰
گردآوری اطلاعات ۱۰
۱٫ داده‌های توصیفی ۱۱
۲٫ داده‌های مکانی ۱۱
ایجاد پایگاه اطلاعات توصیفی ۱۲
خلاصه اقدامات انجام‌شده به کمک نرم‌افزارهای موجود ۱۳
توابع تحلیلی برروی اطلاعات ۱۴
۱٫ توابع تحلیلی برروی داده‌های مکانی ۱۴
.۲٫ توابع تحلیلی بر روی داده‌های توصیفی ۱۴
۳٫ توابع تحلیلی برروی داده‌های مکانی وتوصیفی ۱۷
محصولات خروجی ۱۹
۱٫ نقشه‌های موضوعی ۲۰
۲٫ نمودارها ۲۱
۳٫ جداول ۲۲
۴٫ خروجی‌های دیگر ۲۲
نتایج ۲۳
زمینه‌های گسترش و تقویت موضوع پژوهش ۲۴
منابع ۲۶

 منابع

 احمدی‌زاده، سعید (۱۳۷۵)، ایجاد پایگاه اطلاعاتی GIS برای منطقه سرداب رود. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس.
ارحمی، محمود. (۱۳۸۱)، آشنایی با نرم‌افزار GIS. Arcview  تهران. سازمان مدیریت منابع آب ایران.
آرنوف، استان. (۱۳۷۵)، سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی. ترجمه سازمان نقشه‌برداری کشور .چاپ اول. تهران. انتشارات سازمان نقشه‌برداری کشور. بهار.
استار، جفری.استس،جان (۱۳۷۶)، مقدمه‌ای بر سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی. ترجمه سیدحسین ثنائی‌نژاد. جهاد دانشگاهی مشهد.
آل‌شیخ، علی‌اصغر. هلالی، حسین‌ (۱۳۸۰)، «طراحی و اجرای سیستم اطلاعات مکانی بر روی اینترنت برای شهر تهران». مجموعه مقالات همایش ژئوماتیک ۸۰٫ سازمان نقشه‌برداری کشور. تهران..ص ۱۰۴-۹۸٫
امینی، بهرام. فرج‌زاده، منوچهر (۱۳۷۳)، آشنایی با سیستم اطلاعات جغرافیایی. مؤسسه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله.
انصافی، مسعود. (۱۳۷۳)، «طراحی و کاربرد سیستم GIS درکنترل و برنامه‌ریزی مناطق اکتشافی و معدنی ایران». مجموعه مقالات کنفرانس سیستم اطلاعات جغرافیایی. سازمان نقشه‌برداری کشور. تهران.ص ۶۸-۵۱٫
بهبودی، نغمه (۱۳۷۸)، کاربردسیستم های اطلاعات جغرافیایی درتحلیل شهرهای باستانی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشکده علوم‌انسانی دانشگاه تربیت مدرس.
پرهیزکار، اکبر (۱۳۷۶)، ارائه الگوی مناسب مکان گزینی مراکز خدمات شهری با تحقیق در مدل‌های جی‌آی‌اس شهری. پایان‌نامه دکتری. دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس.
پرهیزکار، اکبر.گلی، علی (۱۳۸۱)، «ضرورت بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین اطلاع‌رسانی در عرصه ایران‌شناسی (کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی در ایران‌شناسی)». خلاصه مقالات نخستین همایش ایران‌شناسی. تهران . ص۳۲۸-۳۲۶٫
توفیقیان، حسین. (۱۳۷۱)، کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی در باستان‌شناسی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم‌انسانی دانشگاه تربیت‌ مدرس.
حاجیوندی، مهرناز. طبیب‌زاده غیاثی، عادل (۱۳۷۵)، «کاربرد سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی در مطالعه و بررسی مناطق حادثه‌خیز( مطالعه موردی-زلزله و سیل در استان فارس)». مجموعه مقالات سومین کنفرانس سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی. سازمان نقشه‌برداری کشور. تهران. ص۶۸-۵۳٫
حکیم‌پور، فرشاد (۱۳۷۴)، «بررسی‌های اولیه برای ایجاد یک سیستم اطلاعات جغرافیایی». مجموعه مقالات دومین کنفرانس سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی. سازمان نقشه‌برداری کشور. تهران. ص۶۶-۵۵٫
درویشی،کریم (۱۳۷۱)، سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) به روایت Arc/Info. انتشارات شرکت کامپیوتری نگاره.
رنجبران، محمد (۱۳۸۰)، طراحی ساختار اطلاعاتی مناسب جهت برنامه‌ریزی شهری با استفاده از سیستمهای اطلاعات جغرافیایی (GIS). پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد. دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهیدبهشتی.
روشن‌نژاد، علی‌اصغر (۱۳۷۷)، «آموزش GIS». مجله شهرنگارش ۵ و۶٫ تابستان و پاییز.
عظیمی، نورالدین (۱۳۷۶)، «GIS و کاربرد آن در مطالعه و برنامه‌ریزی توسعه فیزیکی شهرها». مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی. سازمان نقشه‌برداری کشور. تهران. ص۴۴-۳۵٫
فرج‌زاده، منوچهر (۱۳۷۷)، «سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی». دانشگاه انقلاب. اردیبهشت.
تکنولوژی web GIS در جهان، در:

گلی، علی (۱۳۷۸)، طراحی سیستم اطلاعات منطقه‌ای با بکارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی در محیط شبکه اطلاع‌رسانی جهانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس.

مدیری، مهدی (۱۳۷۶)، خواجه، خسرو. اشاره‌ای به سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی. تهران. انتشارات سازمان جغرافیایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح.

 

چکیده

      پیچیدگی، تنوع وحجم انبوه اطلاعات جغرافیایی ازیک سو و توانایی‌های رایانه درعرصه اطلاعات ازسوی دیگر، فلسفه وجودی سیستم‌‌های اطلاعات جغرافیایی(جی‌آی‌اس) را تبیین می‌کند.

 ازآنجاکه بخش عمده اطلاعات علوم زمین موجود در پایگاه‌های مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، شامل اطلاعات مکانی وتشریحی است، مناسب ورود به سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی می‌باشد و می‌توان این اطلاعات را آماده استفاده در این سیستم‌ها نمود. پژوهش حاضر با این دیدگاه و با هدف بررسی کاربرد جی‌آی‌اس در ساماندهی مدارک علوم زمین موجود در مرکز انجام شده است. در راستای رسیدن به این هدف، پس ازگردآوری کلیه اطلاعات توصیفی و مکانی مورد نیاز مرتبط با علوم زمین از پایگاه‌های مرکز،کار تفکیک،کنترل، دسته‌بندی وکدگذاری آن‌ها برای ورود به سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام شد. به منظور ایجاد پایگاهی از اطلاعات فوق، با مجموعه داده‌ها، لایه‌های اطلاعاتی مربوطه تشکیل شد و به منظور نمایش، تشریح و انجام تحلیل‌های لازم بر روی داده‌ها، مورد استفاده واقع گردید.

 بدین وسیله علاوه بر دسترسی صحیح و سریع به داده‌های مورد نیاز در یک حجم وسیع، امکان ارائه و به تصویرکشیدن اطلاعات مکانی و موضوعی در قالب نقشه، جدول و نمودار، ویرایش و بهنگام نمودن داده‌ها ونیز امکان استفاده از داده‌های موجود در جهت اهداف مختلف و براساس نیازهای گوناگون کاربران فراهم می‌گردد. همچنین زمینه‌ای برای شناساندن و معرفی قابلیت‌ها و پتانسیل‌های متعدد و در عین حال، تشخیص خلأ‌های مطالعاتی مناطق مختلف جغرافیایی ایجاد خواهد شد. نهایتاً به‌منظور تعمیم کاربرد این سیستم در ارتباط با دیگر اطلاعات موجود در پایگاه‌های مرکز (که به نحوی با موقعیت مکانی در ارتباط‌اند)، مدلی از فرایند انجام این طرح ارائه شده است.

مقدمه

(جی‌آی‌اس) یک سیستم اطلاعاتی است که پردازش آن بر روی اطلاعات مکان مرجع یا اطلاعات جغرافیایی است و به کسب اطلاعات در رابطه با پدیده‌هایی می‌پردازد که به‌نحوی با موقعیت مکانی در ارتباط‌اند. به‌کارگیری این ابزار با امکان استفاده در شبکه‌های اطلاع‌رسانی جهانی، یکی از زمینه‌های مناسب و مساعد در جهت معرفی توان‌ها و استعدادهای کشور در سطح جهانی است.گسترش روزافزون شبکه کاربران این سیستم‌ها از جمله نکات اساسی است که می تواند به قابلیت‌ها و توانایی‌های این سیستم بیفزاید.

در حال حاضر از این سیستم‌ها بسته به نیازهای هر منطقه یا کشور در بخش‌های مختلف (مانند مطالعات زیست‌محیطی، برنامه‌ریزی شهری و شهرداری، خدمات ایمنی شهری، مدیریت حمل و نقل و ترافیک شهری، تهیه نقشه‌های پایه، مدیریت کاربری اراضی، خدمات بانکی، خدمات پستی، مطالعات جمعیتی و مدیریت تأسیسات شهری مثل برق، آب،گاز، و..) استفاده می‌شود و با گذشت زمان و توسعه سیستم‌ها، کاربرد جی‌آی‌اس به کلیه بخش‌های مرتبط با زمین گسترش یافته است.

مطالعه حاضر نیز با در نظرگرفتن مسائل فوق درصدد است ضمن معرفی بخشی از توان‌ها و مزایای این سیستم در دسترسی سریع به اطلاعات، تحلیل اطلاعات به طور یکجا و با هم، بهنگام‌سازی، دقت و سرعت بالای عمل، و ….، کاربرد و نحوه استفاده از آن را در ارتباط با مجموعه اطلاعات علوم زمین موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران مورد بررسی قرار دهد و ارزیابی نماید.

تاریخچه ایجاد جی‌آی‌اس (مروری بر مطالعات انجام شده)

اولین نمونه از یک جی‌آی‌اس ملّی، جی‌آی‌اس کانادا[۲] است که از اواخر۱۹۶۰ به این طرف ‌به صورت پیوسته مورد استفاده قرار گرفته است. در دهه‌های ۱۹۷۰ و۱۹۸۰ میلادی پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در فناوری جی‌آی‌اس به وجود آمد، به طوری که عبارت «سیستم اطلاعات جغرافیایی» در مورد مجموعه ابزارهایی برای تحلیل و نمایش نقشه‌ها و ادغام فنون و شیوه‌های آماری و نقشه‌ای و کاربرد فراگیرتر آن، بویژه برای تحلیل تأثیرات وخط مشی‌های دولتی به کارگرفته شد. در حالی‌که سابقه فناوری جی‌آی‌اس درکشورهای غربی ازجمله کانادا وآمریکا به بیش از۴۰ سال می‌رسد، فناوری جی‌آی‌اس در اغلب کشورهای جهان سوم بسیار جوان می‌باشد. از ویژگی‌های جی‌آی‌اس در کشورهای غربی هماهنگی بین فناوری و آموزش وکاربرد آن است، درحالی که درکشورهای جهان سوم، ورود فناوری قبل از آموزش و مهارت‌اندوزی مربوط به آن صورت می‌گیرد.
در ایران، اولین مرکزی که به طور رسمی استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی را در کشور آغاز کرد سازمان نقشه‌برداری کشور بود که در سال ۱۳۶۹ براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی، عهده‌دار طرح به کارگیری این سیستم شد. این سازمان در حال حاضر مشغول تهیه نقشه‌های توپوگرافی ۱:۲۵۰۰۰ از عکس‌های هوایی با مقیاس ۱:۴۰۰۰۰ می‌باشد و این فرصتی است برای تبدیل این نقشه‌ها به ساختارهای رقومی و تأسیس پایگاه توپوگرافی ملی[۳] که نیازهای کاربران را در زمینه جی‌آی‌اس  برآورده می‌کند.

در همین راستا «شورای ملی کاربران سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی»[۴] به منظور سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و هماهنگ‌سازی فعالیت‌ها در زمینه جی‌آی‌اس، تحلیل نیازمندی‌ها و همچنین بهره‌برداری شایسته از کلیه ظرفیت‌های علمی، فنی و نیروی انسانی در راستای ایجاد و به کار‌گیری جی‌آی‌اس و با توجه به وظایف سازمان نقشه‌برداری کشور در خصوص تدوین و ایجاد سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی ملی، در دی ماه ۱۳۷۲ تأسیس گردیده است.
فعالیت‌های اجرایی پروژه ایجاد سیستم اطلاعات جغرافیایی در وزارت صنایع و معادن، از فروردین ۱۳۷۱ آغاز گردید و هم‌اکنون از این سیستم به طور گسترده در ارتباط با فعالیت‌های آن استفاده می‌گردد.
از دیگر مؤسساتی که در زمینه این سیستم فعالیت می‌کنند می‌توان شهرداری تهران، وزارت مسکن و شهرسازی، وزارت جهاد کشاورزی، مؤسسه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، و سازمان جنگل‌ها و مراتع را نام برد. در دانشگاه‌های کشور تاکنون از این سیستم، چنان که باید، به عنوان یک فناوری با قابلیت بسیار بالا برای در اختیار قراردادن طراحی پروژه‌ها و کاربرد آن در رشته‌های مختلف استفاده نگردیده است.
در زیر به نتایج برخی از مطالعات انجام شده در این زمینه اشاره می‌گردد:

«پرهیزکار» (۱۳۷۶) در پایان‌نامه دکتری خود با عنوان «ارائه الگوی مناسب مکان‌گزینی مراکز خدمات شهری با تحقیق در مدل‌ها و جی‌آی‌اس شهری» مشخص نموده است که جی‌آی‌اس، توانمندی‌ها و قابلیت‌های فوق‌العاده‌ای در جمع‌آوری، ذخیره، بازیابی، به روزکردن، کنترل، ادغام، تحلیل، مدلسازی و نمایش داده‌های جغرافیایی به صور گوناگون دارد و می‌تواند متغیرهای کمی و کیفی متعدد و با ابعاد گسترده را در تصمیم‌گیری‌ها و مدیریت شهری دخالت دهد.

زمین شناسی پزشکی

"زمین شناسی پزشکی" علمی است که به بررسی ارتباط بین عوامل زمین شناسی با سلامت انسان ها و جانوران و تأثیر عوامل زیست محیطی بر پراکندگی جغرافیایی بیماری های مرتبط می پردازد.بنابراین زمین شناسی پزشکی موضوعی گسترده و پیچیده است که برای شناسایی، کاهش یا حل مشکلات موجود نیاز به ارتباط با رشته های مختلف علمی دارد.
فلزات و نافلزات اگر به مقادیر غیرطبیعی وارد بدن شوند منجر به بروز مشکلات قابل توجهی می گردند. گروهی از فلزات برای سلامتی ما سودمند و گروهی دیگر مضر هستند. فعالیت های انسانی (از هر نوع) باعث انتقال فلزات از جایگاه هایشان به مکان هایی می شود که در آینده برای سلامت انسان ها و جانوران مشکلاتی را به وجود خواهند آورند. این مشکلات در مکان هایی که بارندگی های اسیدی روند دسترس پذیری فلزات سنگین (مانند جیوه) و در نتیجه جذب آنها در زنجیره غذایی را تسهیل می کند، تشدید می شوند. به علاوه باران های اسیدی در این مکان ها باعث عدم دسترسی موجودات زنده به برخی از عناصر کم مقدار مانند سلنیم می شوند

عناصر سمی موجود در خاک و سنگ حاصل واکنش های ژئوشیمیایی طبیعی یا فعالیت های انسانی هستند و معمولا بر سلامتی انسان اثر می گذارند؛ در واقع این عناصر از طریق غذا یا نوشیدنی وارد بدن می شوند. اگرچه در بسیاری از مناطق فقط از غذاهای محلی استفاده می شود ولی جوامع صنعتی مدرن اغلب خواهان غذاهای متنوعی هستند که در مناطق جغرافیایی مختلف تولید می شود. آب آشامیدنی معمولا به طور محلی تأمین می شود و عمدتا متأثر از ژئوشیمی محلی است. ورود بیش از اندازه برخی از ترکیبات غیرآلی به بدن از طریق آب های آشامیدنی باعث بروز مشکلاتی در برخی از کشورها شده است . از بیماری های جهانی مربوط به زمین شناسی پزشکی می توان به گواتر (کمبود ید) و بیماریهای مربوط به فزونی یا کمبود عناصری خاص مانند فلورین یا سلنیم اشاره کرد. بیماریهای قلبی-عروقی مرتبط با سختی آب (متأثر از محیط های جغرافیایی) نیز یکی دیگر از موضوعات زمین شناسی پزشکی است

مقاله نقش سازنده ای زمین شناسی در وضعیت هیدروژئولوژیکی دشت یزد – اردکان با استفاده از دور سنجی

فهرست مطالب

مقدمه ۴
۱-۱- جایگاه سنجش از دور ۷
۱-۲- تعریف سنجش دور ۸
۱-۳- مبانی رادیومتری سنجش از دور ۹
۱-۳-۱- سیستم سنجش از دور ۹
۱-۳-۲ – انرژی الکترومغناطیسی ۱۰
۱-۳-۳- طیف الکترومغناطیسی ۱۰
۱-۳-۴- محدوده اپتیکی ۱۱
۱-۴- سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیائی GIS 12
1-5- طریقه جمع آوری و ثبت اطلاعات جغرافیایی ۱۳
۱-۶- تفسیر و تجزیه تحلیل اطلاعات سنجش از دور ۱۸
۱-۶-۱- کلیات ۱۸
۱-۶-۲- تفسیر اطلاعات ماهواره ای ۱۹
۱-۶-۳- خصوصیات تصاویر رقومی ۱۹
۱-۷- کاربرد داده های ماهواره ای در ژئومورفولوژی و زمین شناسی ۲۰
۲-۱- چگونگی تجمع آب در زیر زمین ۲۳
۲-۱-۱- آبخیز یا سفره راه ۲۳
۳-۱-۲- سفره ناتراوا ۲۳
۲-۱-۳- مناطق بی آب ۲۳
۲-۱-۴- حفره های آب ۲۴
۲-۲- تخلخل ۲۴
۲-۲-۱- آشنایی ۲۴
۲-۲-۲- تخلخل اولیه وثانویه ۲۴
۲-۳- توزیع آبهای زیرزمینی در جهت قائم ۲۵
۲-۴- قابلیت سنگها و مواد مختلف برای تشکیل آبخیز ۲۶
۴-۱- مواد نامتراکم ۲۷
۲-۴-۲- سنگهای رسوبی ۲۸
۲-۴-۳- سنگهای آذرین و دگرگونی ۲۹
۱-۳- موقعیت و وسعت ۳۲
۲-۳- جمعیت و تقسیمات کشوری ۳۵
۲-۳- جمعیت و تقسیمات کشوری ۳۵
۳-۳- راههای ارتباطی ۳۵
۴-۳- صنایع و معادن ۳۶
۵-۳- آب و هوا ۳۷
۶-۳- زمین شناسی ۳۸
۳-۶-۱- دوران پرکامبرین ۳۹
۳-۶-۲- پرکامبرین بالایی – اینفراکامبرین ۳۹
۳-۶-۳- پالئوزوئیک ۴۱
۳-۶-۴- پالئوزوئیک زیرین ( کامبرین – اردوپسین – سیلورین ) ۴۱
۶-۳-۵ – پالئو زوئیک بالایی ( دونین – کربنیفر – پرمین ) ۴۲
۶-۳-۵-۱- دونین زیرین ۴۲
۶-۳-۵-۲- دونین بالایی – کربنیفرزیرین ۴۲
۶-۳-۶- مزوزوئیک ۴۲
۶-۳-۶-۱- تشکیلات شمشک ۴۳
۶-۳-۶-۲- تشکیلات بادامو ۴۳
۶-۳-۷- سنوزوئیک ۴۳
۶-۳-۷-۱- ترشیاری ۴۳
۶-۳-۷-۲- کواترنری ۴۴
۷-۳- آبهای سطحی ۴۴
۷-۳-۱- مسیل فخرآباد ۴۵
۷-۳-۲- مسیل فیض آباد ۴۵
۷-۳-۳- مسیل اسلامیه ۴۵
۷-۳-۴- کانال دره گاوان ۴۵
۷-۳-۵-کانال مشیر ۴۵
۸-۳- آبهای زیرزمینی ۴۵
۸-۳-۱- تقسیم بندی دشتها و سفره های آب زیرزمینی حوضه آبریز ۴۶
۱-۴- اثر سنگهای آذرین ۵۱
۲-۴- اثر تشکیلات آهکی ۵۲
۳-۴- اثر تشکیلات ماسه سنگی و کنگلومرایی ۵۳
۴-۴- اثر تشکیلات شیلی – مارنی و تبخیری ۵۵
۵-۴- اثر تشکیلات آبرفتی و رسوبات ناهم جوش دشتها ۵۷
بررسی تصاویر ماهواره ای دشت یزد – اردکان ۵۹
نتیجه گیری ۶۷
منابع و مآخذ ۶۸

 

منابع و مآخذ

۱- مطالعات آبهای زیر زمینی دشت یزد – اردکان تهیه شده توسط شرکت آب
منطقه ای یزد
۲- اصول سنجش از دور ، حسین طاهر کیا ، انتشارات پیام نور
۳- زمین و منابع آب ، محمود صداقت ، انتشارات پیام نور
۴- آبکشی و آبرسانی در معادن ، حسن مدنی
۵- موسسه سنجش از دور بصیر یزد

 

مقدمه :

این پروژه نقش سازنده ای زمین شناسی در وضعیت هیدروژئولوژیکی دشت  یزد – اردکان با استفاده از دور سنجی را مورد بررسی قرار داده است . با توجه به کمبود آب منطقه چه از لحاظ شرب و چه از لحاظ کشاورزی و نیز پائین بودن کیفیت آب در اکثر نقاط منطقه ، اهمیت انجام این پروژه به وضوح مشخص می باشد . لذا امید است انجام این تحقیق ، در حل مسائل آبی منطقه کمکی هر چند ناچیز بکند .

در انجام این پروژه شرکت آب منطقه ای یزد در مورد مطالعه زمین شناسی منطقه و مطالعه آبهای زیر زمینی منطقه و همچنین موسسه سنجش از دور بصیر در مورد کارهای دورسنجی همکاریهای لازم را داشته اند .

این گزارش مشتمل بر پنج فصل است .

فصل اول در مورد تکنولوژی سنجش از دور و کاربرد آن در هیدروژئولوژی توضیح
می دهد .

فصل دوم انواع سازند های زمین شناسی از نظر هیدروژئولوژی را مورد بررسی قرار
می دهد .

در فصل سوم به هیدروژئولوژی دشت یزد – اردکان اشاره شده است .

فصل چهارم در مورد کاربرد سنجش از راه دور در بررسی نقش سازنده های زمین شناسی و اثر آن بر منابع آب زیر زمینی منطقه از نقطه نظر کمی و کیفی توضیح می دهد و در پایان فصل نیز به شرح و تفسیر عکسهای تهیه شده از Google Earth می پردازد و در نهایت فصل پنجم مربوط به نتیجه گیری و پیشنهادات می باشد .

 

۱-۱- جایگاه سنجش از دور

سنجش از دور یکی از فراگیرترین ، مهیجترین و نیرومندترین تکنیکهای موجود در دست دانشمندانی است که با مسائل زیست محیطی در زمینه های گوناگون از نظیر زمین شناسی ، جغرافیا ، کشاورزی ، منابع طبیعی ، زیست شناسی ، جنگلداری ، اقیانوس شناسی ، هوا شناسی ، باستان شناسی و برنامه ریزی و استراتژی نظامی سر و کار دارند .

چگونگی رشد سنجش از دور را مانند هر انتظام علمی دیگر می توان با یک منحنی که در شکل ۱ دیده می شود نشان داد در این منحنی مرحله اول رشد اولیه با افزایش اندک متون سنجش از دور است بی آنکه شاهد ایجاد سازمان اجتماعی بر آن باشیم مرحله دوم دوره رشد چشمگیر است که در آن تعداد نشریه های ادواری دو برابر شده و واحدهای پژوهشی تخصصی تأسیس می گردند مرحله سوم دوره ای است که در آن آهنگ رشد رو به کاهش می گذارد و هر چند آهنگ رشد سالیانه ثابت می ماند اما تخصص گرایی و بحث در این زمینه افزایش می یابد مرحله چهارم ، دوره نهائی است که در آن آهنگ رشد به صفر
می رسد و واحدهای پژوهشی تخصصی و سازمان اجتماعی رو به رکود می گذارد و موضوع به حد تکامل می رسد .

موقعیت سنجش از دور در این چهارچوب در هر کشور متفاوت است در اکثر کشورهای در حال توسعه سنجش از دور در مرحله اول قرار دارد در اغلب کشورهای اروپایی در مرحله دوم و در ایالتهای متحده آمریکا به مرحله سوم وارد شده است .

هدف نهایی سنجش از دور رسیدن به مرحله چهارم تکامل است یعنی هنگامی که بتوانیم اطلاعات قابل اطمینان سنجش از دور را به صورت روزمره برای مدیریت سیاره آسیب پذیر و شکننده خود تولید کنیم .

۱-۲- تعریف سنجش دور

بنا به تعریف ، سنجش از دور عبارتست از اندازه گیری خصوصیات پدیده های سطح زمین با استفاده از داده هائی که از راه دور توسط هواپیما و ماهواره کسب می شوند به طور کلی اطلاعات مورد استفاده سنجش از دور در منابع زمینی یا ماهیت تصویری دارند که شامل عکسهای هوایی و عکسهای فضایی هستند یعنی انعکاسات اشعه الکترومغناطیسی از روی اجسام بر صفحه فیلمی که در دوربین هواپیما یا فضاپیما قرار گرفته اثر گذاشته و پس از ظهور فیلم به صورت عکس یا اسلاید مورد بررسی واقع می شوند یا اینکه ماهیت رقومی دارند یعنی اینکه انعکاسات الکترومغناطیسی از پدیده های منابع زمینی به وسیله سنجیده های ماهواره ها ثبت شده و پس از ارسال به ایستگاههای زمینی و انجام تصحیحات و پردازش لازم تبدیل به تصاویر شده و مورد تفسیر قرار می گیرند و یا به کمک کامپیوتر مستقیماً تجزیه و تحلیل می شوند سیستمهای سنجش از دور به ویژه آنهائی که بر روی ماهواره ها قرار دارند کره زمین را به صورت دائم و دوره ای مورد نگرش و تصویربرداری قرار می دهند و لذا موجبات فرابینی و نظارت زمین و اثرات فعالیتهای انسان بر روی آنرا فراهم می کنند بعضی از کاربردهای مهم سنجش از دور عبارتند از :

۱-   نظارت و تعیین تغییرات جهانی نظیر کاهش لایه اوزون ، نابودی جنگل ها و گرم شدن جهان

۲-   کشاورزی ( وضعیت مزارع ، پیش بینی محصول و فرسایش خاک )

۳-   کشف منابع غیرقابل تجدید ( از معادن ، نفت و گاز و طبیعی )

۴-   نظارت منابع طبیعی تجدید شونده ( جنگلها و مراتع ، اقیانوسها و خاکها )

۵-   هواشناسی ( دینامیک اتمسفر و پیش بینی وضع هوا )

۶-   مراقبت های نظامی

۱-۳- مبانی رادیومتری سنجش از دور

۱-۳-۱- سیستم سنجش از دور

هر سیستم سنجش از دور که از تابش الکترومغناطیسی استفاده می کند چهار قسمت اساسی دارد :

۱-    منبع – منبع تابش الکترو مغناطیسی می تواند طبیعی باشد مانند نور بازتابیده خورشید یا گرمای گسیل شده از زمین یا مصنوعی باشد نظیر رادار میکروموج

۲-    بر هم کنش با سطح زمین – مقدار و مشخصه های تابش گسیلی یا بازتابیده از سطح زمین به مشخصه های اشیای روی سطح زمین بستگی دارد .

۳-    بر هم کنش با جو زمین – انرژی الکترومغناطیسی که از جو زمین عبور می کند و پیچیده و پراکنده می گردد .

۴-    سنجنده – تابش الکترو مغناطیسی که با سطح زمین و جو آن بر هم کنش می کند به وسیله سنجنده ای مانند تابش سنج یا دوربین عکاسی ثبت می شود .

۱-۳-۲ – انرژی الکترومغناطیسی

عامل ارتباط میان قسمتهای اساسی سیستم سنجش از دور ، انرژی الکترو مغناطیسی است انرژی توانائی انجام کار می باشد و با انجام کار ، معمولاً انرژی از نقطه ای به نقطه دیگر دراثر رسانش ، همرفت یا تابش منتقل می شود در سنجش از دور در وهله نخست با انتقال انرژی در اثر تابش سروکار داریم .

تعیین مشخصات خاک (ژئوتکنیک )

در رشته مکانیک خاک و مهندسی پی یا ( ژئوتکنیک ) ، تعیین مشخصات خاک تعریفی از چگونگی رفتار و ویژگیهای خاک از اهمیت زیادی برخوردار است . در کارهای عمومی که غالباً با خاک سروکار داشته و مجبور به تصرف در وضعیت موجود آن هستیم ، لازم است توانایی خاک برای تحمل بارهای وارده از سوی ما و نیز قابلیت آن به عنوان یک مصالح در روبرو شدن با حالات و شرایط متفاوت مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد . تمام این مطالب ما را به تعریف آزمایشهایی برای تعیین خواص مکانیکی و مقاومتی خاک و نیز احیاناً ویژگیهای فیزیکی آن رهنمون می سازد کشورهای مختلف سعی کرده اند آزمایشهای لازم را بصورتی ثابت تعریف کنند تا قابل استفاده در محلهای مختلف باشد و بتوان از نتایج آن برای مقایسه و نیز انجام کارهای پژوهشی سود و نیز از خطاهای دستگاهی و ... احتراز جست . اکنون تقریباً این آزمایشها به صورت ثابتی تعیین شده اند ، اگر چه ، پیشرفت تکنیک حساسیت ، دقت و یا سرعت آنها افزایش یافته است ولی تغییرات زیادی پیدا نکرده اند . البته ممکن است برای موارد خاصی ، آزمایشهای خاصی نیز ابداع شود . به هر حال در این کتاب با توجه به نیازهای پروژه های عمرانی درگیر با خاک بهتعیین ویژگیهای مقاومتی خاک ، آزمایشهایی ذکر شده است . این آزمایشها عمدتاً آزمایشگاهی و بنابراین کوچک مقیاس بوده و برروی نمونه های کوچکی از خاک انجام شده و مشخصات لازم را تعیین می کنند . در کنار این آزمایشها ، آزمایشهای صحرایی نیز وجود دارند که در پروژه های مهم و حساس وجود آنها ناگزیر و به طور کلی نتایج اطمینان بخش تری را به ما خواهند داد .

مقاله تعریف خاک و عوامل فرسایش خاکها

فهرست مطالب

دید کلی ۵
عوامل موثر در تشکیل خاک ۵
مواد تشکیل دهنده خاک‌ها ۸
تقسیم‌بندی خاک‌ها از لحاظ سنگ‌های تشکیل دهنده ۹
نیم‌رخ عمومی خاک‌ها ۱۰
فرسایش تسریعی ۱۱
عوامل موثر در میزان فرسایش تسریعی ۱۱
مقدار کل بارندگی و شدت آن : ۱۲
شیب زمین ۱۲
پوشش گیاهی ۱۲
ماهیت خاک ۱۲
نحوه کنترل فرسایش آبی ۱۳
فرسایش بادی ۱۳
عوامل موثر در فرسایش بادی ۱۴
کنترل فرسایش بادی ۱۴
آینده بحث ۱۴
فرسایش خاک و راههای مبارزه با آن ۱۵
عوامل موثر در میزان فرسایش تسریعی ۱۵
پوشش گیاهی ۱۶
نحوه کنترل فرسایش آبی ۱۶
فرسایش بادی ۱۷
عوامل موثر در فرسایش بادی ۱۷
کنترل فرسایش بادی ۱۷
تپه‌های شنی (Dunea) 19
حرکت تپه‌های شنی ۱۹
ارتفاع تپه‌های شنی ۲۰
جنس تپه‌های شنی ۲۰
انواع تپه‌های شنی ۲۰
فرسایش بادی و توسعه بیابان ۲۲
فرسایش سطح زمین توسط باد ۲۲
رسوبات بادی ۲۴
تلماسه ۲۴
لس ۲۴
بیابان و گسترش مناطق خشک در ایران ۲۵
تثبیت ماسه های روان در ایران ۲۶

 

دید کلی

خاک‌ها مخلوطی از مواد معدنی و آلی می‌باشند که از تجزیه و تخریب سنگ‌ها در نتیجه هوازدگی بوجود می‌آیند که البته نوع و ترکیب خاک‌ها در مناطق مختلف بر حسب شرایط ناحیه فرق می‌کند. مقدار آبی که خاک‌ها می‌توانند بخود جذب کنند. از نظر کشاورزی و همچنین در کارخانه‌های راه‌سازی و ساختمانی دارای اهمیت بسیاری است که البته این مقدار در درجه اول بستگی به اندازه دانه‌های خاک دارد.

هرچه دانه خاک ریزتر باشد، آب بیشتری را به خود جذب می‌کند که این خصوصیت برای کارهای ساختمان‌سازی مناسب نیست. بطور کلی خاک خوب و حد واسط از دانه‌های ریز و درشت تشکیل یافته است. تشکیل خاک‌ها به گذشت زمان ، مقاومت سنگ اولیه یا سنگ مادر ، آب و هوا ، فعالیت موجودات زنده و بالاخره توپوگرافی ناحیه‌ای که خاک در آن تشکیل می‌شود بستگی دارد.

عوامل موثر در تشکیل خاک

سنگ‌های اولیه یا سنگ مادر

کمیت و کیفیت خاک‌های حاصل از سنگ‌های مختلف اعم از سنگهای آذرین ، رسوبی و دگرگونی به کانی‌های تشکیل دهنده سنگ ، آب و هوا و عوامل دیگر بستگی دارد. خاک حاصل از تخریب کامل سیلیکاتهای دارای آلومینیوم و همچنین سنگهای فسفاتی از لحاظ صنعتی و کشاورزی ارزش زیادی دارد. در صورتیکه خاک‌هایی که از تخریب سنگ‌های دارای کانی‌های مقاوم (از قبیل کوارتز و غیره) در اثر تخریب شیمیایی پدید آمده‌اند و غالبا شنی و ماسه‌ای می‌باشند فاقد ارزش کشاورزی می‌باشند.

ارگانیسم :

تمایز انواع خاک‌ها از نقطه نظر کشاورزی به نوع و مقدار مواد آلی (ازت و کربن) موجود در آن بستگی دارد. نیتروژن موجود در اتمسفر بطور مستقیم قابل استفاده برای گیاهان نمی‌باشد. بلکه ترکیبات نیتروژن‌دار لازم برای رشد گیاهان باید به شکل قابل حل در خاک وجود داشته باشد که این عمل در خاک‌ها بوسیله برخی از گیاهان و باکتری‌ها انجام می‌شود. خاک‌ها معمولا دارای یک نوع مواد آلی کربن‌دار تیره رنگی هستند که هوموس نامیده می‌شوند و از بقایای گیاهان بوجود می‌آید.

زمان :

هر قدر مدت عمل تخریب کانی‌ها و سنگ‌ها بیشتر باشد عمل تخریب فیزیکی و شیمیایی کاملتر انجام می‌گیرد. زمان تخریب کامل بسته به نوع سنگ ، ساخت و بافت سنگ‌ها و نیز ترکیب و خاصیت تورق کانی‌ها متفاوت می‌باشد ولی بطور کلی سنگهای رسوبی خیلی زودتر تجزیه شده و به خاک تبدیل می‌شوند، در صورتیکه سنگهای آذرین مدت زمان بیشتری لازم دارند تا تجزیه کامل در آنها صورت گرفته و به خاک تبدیل گردند.

آب و هوا :

وفور آب‌های نفوذی و عوامل آب و هوا از قبیل حرارت ، رطوبت و غیره در کیفیت خاک‌ها اثر بسزایی دارند. جریان آبهای جاری بخصوص در زمین‌های شیب‌دار موجب شستشوی خاک‌ها می‌شوند و با تکرار این عمل مقدار مواد معدنی و آلی بتدریج تقلیل می‌یابد. اثر تخریبی اتمسفر همانطور که قبلا بیان گردید روی برخی از کانی‌ها موثر و عمیق می‌باشد و هر قدر رطوبت همراه با حرارت زیادتر باشد شدت تخریب نیز بیشتر می‌گردد.

توپوگرافی محل تشکیل خاک :

اگر محلی که خاک‌ها تشکیل می‌شوند دارای شیب تند باشد در نتیجه مواد تخریب شده ممکن است بوسیله آبهای جاری و یا عامل دیگری خیلی زود بسادگی از محل خود بجای دیگری حمل گردند و یا شستشو بوسیله آبهای جاری و یا عامل دیگری خیلی زود بسادگی از محل خود بجای دیگری حمل گردند و یا شستشو بوسیله آبهای جاری باعث تقلیل مواد معدنی و آلی خاک‌ها شود در نتیجه این منطقه خاک‌های خوب تشکیل نخواهند شد. ولی برعکس در محل‌های صاف و مسطح که مواد تخریب شده بسادگی نمی‌توانند به جای دیگری حمل شوند فرصت کافی وجود داشته و فعل و انفعالات بصورت کامل انجام می‌پذیرد.

مقاله کاربرد ژئوفیزیک در صنعت نفت

فهرست مطالب

ژئوفیزیک ۳
۱-۱- ژئوفیزیک در صنعت نفت ۴
۱-۲- ژئوفیزیک در اکتشاف معدن ۶
۱-۲- روابط بین کاوش ژئوفیزیکی وعلوم پایه ۸
۱-۴- روشهای کاوش ژئوفیزیکی ۹
روش انعکاس امواج لرزه ای ۱۰
روش انکسار امواج لرزه ای ۱۱
روش گرانی سنجی ۱۲
روش مغناطیسی ۱۳
روشهای الکتریکی ۱۴
کاوش به روش رادیوالکتیویته ۱۵
نمودار گیری چاهی ۱۶
۱-۵- کتابها و نوشته های مربوط به ژئوفیزیک عملی ۱۶
۱-۶- تاریخچه مختصر روشهای ژئوفیزیکی ۱۹
کاربرد اولیه ژئوفیزیک در اکتشاف کانی ۱۹
گسترش اخیر تکنیکهای کانی ۲۱
ژئوفیزیک در جستجوی نفت ۲۲
نمودارگیری ژئوفیزیکی ۲۵

 

 

ژئوفیزیک:

کاوش ژئوفیزیکی فن جستجوی ذخائر پنهان شده ئیدروکربورها ( نفت و گاز ) یا کانیهای سودمند به کمک اندازه گیریهای فیزیکی از سطح زمین است. معمولاً این اندازه

گیریها اطلاعاتی از خواص فیزیکی ماده داخل زمین به دست می دهد که چون بطور مناسب مناسب تعبیر و تفسیر شوند، می توانند در تعیین محل ذخایر کانیها که ارزش اقتصادی دارند، مورد استفاده قرار گیرند.

برای اینکه اطلاعات جمع آوری شده از اندازه گیریهای ژئوفیزیکی مفید و موثر واقع شوند باید با اصلاح و زبان زمین شناسی بیان گردند، به عبارت دیگر باید از آنها تصویری ساخته شود که زمین شناسی می سازد. اعتبار تصویری که بدین نحو به دست می آید، در حالی که برای بعضی از روشهای ژئوفیزیکی مهمتر و ارزنده تر از سایر آنهاست، تابع کیفیت اطلاعات و مهعارت ابزار شده در تعبیر و تفسیر می باشد. از زمانیکه ژئوفیزیک برای اولین بار در اکتشافات به کار برده شد، دستگاه های اندازه گیری و تکنیک ها و روشهای تعبیر و تفسیر اطلاعات نیز پیوسته در حال تکامل بوده و بهتر شده اند. این بهبود ها را در حقیقت باید بهره کامل تکنولوژی در حال رشد سریع دانشت. با اینهمه میزان کشفیاتی که به ژئوفیزیک نسبت داده می شود، در طی چند دهه گذشته ثابت مانده و از سالهای اول دهه ۱۹۵۰ روبه کاهش گذارده است. روشهای ژئوفیزیکی موثرتر شده اند اما شایستگیهای روز افزون آنها با افزایش مشکل پیدا کردن نفت و کانیهای جدید کاملاً همگام نبوده اند. زیرا منابع سهل التشخیص در هر زمان به طور تصاعدی و مداوم پیدا و بهره برداری شده اند. ژئوفیزیکدانها در حال حاضر با مسئله یاس آور و در عین حال محرکی مانند تند تند دویدن و دست آخر در جای اولیه خود باقی ماندن، مواجهند. از پایان جنگ جهانی دوم گسترش حائز اهمیتی در تحقیقات ژئوفیزیکی و توسعه در جهت بهبود تکنیک ها بمنظور نگهداری نفت کانیهای مورد نیاز جهان بوجود آمده است.

۱-۱- ژئوفیزیک در صنعت نفت

از اواسط سال ۱۹۲۰ که گروه های ژئوفیزیکی به کمک ترازوی پیچشی و لرزه نگار انکساری در سواحل خلیج مکزیک در آمریکا و مکزیک بدنبال گنبد های نمکی کم عمق می گشتند، فعالیت شان بطور اعجاب انگیز توام با موفقیت بوده است. هر سال دهها حوزه نفت وابسته به اینگونه گنبدها کشف گردید. بطوریکه در حوالی سال ۱۹۳۰ فقط تعداد کمی از این گنبدها کشف نشده باقی مانده بود. هیچ آماری در خصوص مقدار نفت استخراج شده بوسیله ژئوفیزیک که عنوان نتیجه این عملیات را داشته باشد، در دست نیست. در یک ربع قرن از ۱۹۳۰ تا ۱۹۵۰ در نتیجه عملیات ژئوفیزیکی ۵ ر۲۲ بیلیون بشکه نفت و ۱۳۴ بیلیون فوت مکعب گاز طبیعی تنها در آمریکا بدست آمده است. این مقدار  الی  تمام ئیدروکربورهای کشف شده در آنجا را در این مدت نشان می دهد.

در سال ۱۹۳۷ که آمار برای اولین بار بوجود آمد یک چاه از هر شش چاه آزمایشی تعیین محل شده بوسیله ژئوفیزیک به مرحله بهره برداری تجارتی رسیده است. این برای ژئوفیزیک جلوه ای کم ارزش بنظر می رسید، تا اینکه محرز ساختند که تنها یک چاره از بیست چاه تعیین محل شده بدون هیچ وسیله و کمک فنی ارزش تجارتی داشته است.

در چاه هائی که به روش زمین شناسی تعیین محل شده اند نه به روش ژئوفیزیکی، نسبت موفقیت بطور متوسط یک برده بوده است. در ارزیابی این ارقام باید در نظر داشت که در بعضی نواحی زمین شناسی به تنهائی موثرتر و اقتصادی تر از ژئوفیزیک می باشد. در صورتی که عکس این در نایحیه دیگر صاق بوده استو با وجود این، دو طریقه مذکور را نباید رقیب هم در نظر گرفت بلکه باید مکمل یکدیگر دانست.

در حالیکه در پیش بینیهای آزمایشی ژئوفیزیکی نسبت حوزه های کشف شده جدید نفت به چاه های خشک شده واقعاً ثابت مانده، تعداد متوسط مخازن زیرزمینی نفت در آمریکا از سال ۱۹۳۸ دائماً روبه کاهش بوده است. در اینجا مخازن نفتی بزرگ و وسیع که کشف آنها با روش ژئوفیزیکی آسان بوده غالباً کشف و بهره برداری شده است بطوریکه صنعت نفت بعلت کمیابتر شدن نمونه های خوب و بهتر خواستار حفاری در نواحی با چشم اندازی محقر شده است. از این قرار گروه های ژئوفیزیکی بیشتری برای به دست آوردن همان اندازه بشکه نفت مورد نیاز است. بنابراین هزینه اکتشاف هر بشکه بالا می رود. بسیاری

مطالعه و بررسی ساختار زمین ساختی و تکتونیکی منطقة البرز مرکزی

مطالعه و بررسی ساختار زمین ساختی و تکتونیکی منطقه البرز مرکزی

فهرست مطالب
مقدمه: ۵
اساس و مبنای تحلیل : ۶
انواع مقاطع مورد بررسی : ۷
نحوه جمع آوری اطلاعات مربوطه : ۷
نحوه ارائه تحلیل : ۷
۲-۱ روشهای مورد استفاده جهت طبق بندی توده های سنگ ۸
۲-۱-۱ روش بینیا و سکی BIENIAWDKI 8
۲-۱-۲ روش بارتن BARTON 12
۲-۲ طبقه بندی مهندسی توده سنگ و مشخصات هندسی درزه‌ها ۱۹
۲-۲-۱ در محدوده کیلومتر ۵۵۰+۴ در سنگ آهک دولومیتی کامبرین ۲۰
۲-۲-۲ در محدوده کیلومتر ۳۵۰+۴ در سنگ آهک دولومیتی دونین ۲۴
۲-۲-۵ در محدوده کیلومتر ۳۰۰+۳ در سنگ آهک دولومیتی رنگ و ضخیم لایه ۳۱
۲-۲-۶ در محدوده کیلومتر ۹۰۰+۲ در سنگ آهک دولومیتی تیره رنگ و ضخیم لایه تریاس ۳۵
۲-۲-۷ در محدوده کیلومتر ۸۰۰+۲ تا ۲۰۰+۲ در سنگهای شیلی و ماسه سنگهای کوارتزیتی ژوراسیک ۳۸
۲-۲-۸ در محدوده کیلومتر ۰۰۰+۲ در داخل ماسه سنگها و سنگهای شیلی تشکیلات شمشک ۴۳
۲-۲-۹ در محدوده کیلومتر ۷۵۰+۱ در ماسه سنگهای کوارتزیتی مقاوم ماسیو ۴۷
۲-۴ مشخصات هندسی در زه های اصلی در بخش خروجی (۶۲۰+۴) ۵۱
۲-۳- علت انتخاب روش بینیاوسکی (R.M.R) 52
(۱-۱) تحلیل از طریق Unwedge : 54
(۲-۱) مقدمه : ۵۴
(۳-۱) نحوه جمع آوری اطلاعات نرم افزار Unwedge : 54
(۴-۱) نحوه تحلیل : ۵۵
(۵-۱) محدوده کیلومتر ۱+۷۵۰ ۵۵
(۶-۱) محدوده کیلومتر ۰۰۰+۲ ۵۷
(۷-۱) محدوده کیلومتر ۲۰۰+۲ در ماسه سنگ ۵۸
(۸-۱) محدوده کیلومتر ۲+۲۰۰ در شیل ۵۸
(۹-۱) محدوده کیلومتر ۲+۹۰۰ ۵۹
(۱۰-۱) محدوده کیلومتر ۳+۳۰۰ و ۳+۸۰۰ ۵۹
(۱۱-۱) محدوده کیلومتر ۳+۹۷۰ ۶۰
(۱۲-۱) محدوده کیلومتر ۴+۳۵۰ ۶۱
(۱۳-۱) محدوده کیلومتر ۴+۵۵۰ ۶۱
(۱۴-۱) محدوده کیلومتر ۴+۶۲۰ ۶۱
شرح ویژگیهای زمین شناسی مهندسی توده سنگها ۶۲
راهنمای نقشه زمین شناسی مهندسی محدوده مسیر تونل ۶۶
(واریانت امامزاده هاشم ) ۶۶
۱- واحدهای توده سنگی ۶۶
۱-۱ سازند شمشک (ژوراسیک – تریاس) ۶۶
۵-۱ سازند جیرود (دونین) ۶۷
۳-۲) نحوه جمع آوری اطلاعات نرم افزار Phases : 68
۴-۲) نحوه ارائه تحلیل : ۶۹
۵-۲) محدوده کیلومتر ۱+۷۵۰ : ۶۹
۶-۲)محدوده کیلومتر ۱+۴۶۶ ۷۲
۷-۲) محدوده کیلومتر ۲+۰۰۰: ۷۳
۸-۲) محدوده کیلومتر ۲+۲۰۰: ۷۳
۹-۲) محدوده کیلومتر ۲+۹۰۰ ۷۴
۱۰-۲) محدوده کیلومتر ۳+۳۰۰: ۷۵
۱۱-۲) محدوده کیلومتر : ۳+۸۰۰ ۷۶
۱۲-۲) محدوده کیلومتر ۳+۹۷۰ : ۷۷
۱۲-۲) محدوده کیلومتر ۴+۳۵۰ : ۷۸
۱۳-۲) محدوده کیلومتر ۴+۵۵۰ : ۷۹
۱۴-۲) محدوده کیلومتر ۴+۲۶۰ ۷۹
مقدمه:
امروزه اساس و مبنای تحلیل و طراحی‌های سازه‌های زیرزمینی و حفریاتی همچون تونل بر پایه اطلاعات دقیق مکانیک سنگی و زمین شناسی بوده واستفاده از نرم‌افزارهای مرتبط و تلفیق این داده‌ها و لحاظ نمودن آن در طراحی جزء لاینفک و اساسی می‌باشد.
در این پروژه که به آنالیز تونل امام زاده هاشم واقع در جاده هراز پرداخته‌ایم، سعی کرده‌ایم تا با جمع‌آوری اطلاعات کاربردی بر پایه مکانیک سنگ و برداشت‌های زمین‌شناسی و استفاده از نرم افزارهای phases و unwedge به این مهم دست یابیم.

اساس و مبنای تحلیل :
ساختار زمین ساختی و تکتونیکی منطقه البرز مرکزی که محدوده احداث تونل امام زاده هاشم نیز جزء این منطقه می باشد ، ساختاری تکتونیزه و پردرزه(ریزشی) می باشد و با توجه به اینکه نمی توان تونلهای بزرگ مقطع را در این گونه مناطق به صورت تمام مقطع حفر نمود (بدلیل مشکل ریزش و نگهداری) عموماً اساس حفاری اینگونه تونلها بصورت نیم مقطع و با طراحی های مختلف و در ادامه نگهداری بصورت مرحله ای می باشد . بر این اساس مبنای آنالیز وتحلیل این تونل را بر اساس طراحی مقاطع مختلف قرار دادیم تا از این طریق بتوانیم بهترین شرایط را جهت کنترل و نگهداری گوه ها ( با توجه به تقسیم نیروی شکل خود گوه ها و حصول بهترین ضریب ایمنی ) و تعیین اثر انواع مختلف تنشهای اطراف تونل (تنش عمودی   و تنش افقی   و تنش هیدروستاتیکی   و تحلیل آنها و بررسی ضریب ایمنی هر یک و برطرف کردن نقاط ضعف هر قسمت از طریق حفاری بصورت مقاطع هندسی مناسب و در نهایت نگهداری هر مقطع با توجه به شرایط محیطی و خود ایستایی سنگهای اطراف سازه زیرزمینی فراهم نماییم .
از محاسن این روش می توان به موارد زیر اشاره کرد :
۱- کنترل ریزش های ناگهانی قبل و بعد از نگهداری
۲- کاهش هزینه های نگهداری در دراز مدت
۳- افزایش ضریب ایمنی کاری
۴- جلوگیری از تلفات جانی و مالی
۵- طراحی و نگهداری سازه زیر زمینی قبل از اجراء و …
انواع مقاطع مورد بررسی :
در طراحی مقاطع و تحلیل آنها از دو نرم افزار Phases و Unwedge استفاده گردید و سعی خود را بر این گذاشتیم تا از مقاطی استفاده گردد که قابلیت اجرا را دارا بوده و عموماً در حفاری تونل از آنها استفاده شده است . بر این اساس شش مقطع بعنوان جبهه کار مورد بررسی قرار گرفت که در پیوست (۱-۱) آمده است و در نهایت بهترین مقطع بعنوان مقطع پیش روی انتخاب گردید که در تحلیل هر یک از نرم افزارهای فوق الذکر بصورت مفصل در مورد هر یک توضیح خواهیم داد .
محدوده مورد بررسی اطراف تونل نیز بر اساس تأثیر ایجاد یک حفره زیر زمینی یعنی چهار برابر بیشترین شعاع تونل از جداره تونل (۴a) در نظر گرفته شد که در هر دو نرم افزا لحاظ گردید .
نحوه جمع آوری اطلاعات مربوطه :
از جمله مسائلی که باید به دقت به آن می پرداختیم جمع آوری اطلاعات مورد نیاز بود. با توجه به اطلاعات مکانیک سنگی حاصل از جمله روش RMR و  Q و اطلاعات برداشتهای زمین شناسی شامل امتداد – شیب – فاصله داری دسته در زه ها و شناختن جنس لایه ها اطراف تونل و با توجه به گزارشات شرکت مهندسین مشاور توانستیم اطلاعات جزئی و در عین حال دقیق تر خود را بدست آوریم که در آنالیز هر یک از نرم افزارها بطور مفصل به آن خواهیم پرداخت .
نحوه ارائه تحلیل :
از آنجایی که تعداد مقاطع مورد مطالعه و محدوده های مورد بررسی از طریق این دو نرم افزار زیاد می باشد و بررسی هر حالت نیاز به ارائه تصاویر هر یک داشت ، سعی کردیم که در هر نرم افزار یک محدوده را بطور کامل و با ارائه تصاویر بررسی نماییم و بقیه محدوده ها و مقاطع را پس از آنالیز نهایی در قالب یک CD  ضمیمه  این پایان نامه کنیم و فقط نتایج و توضیحات مربوط به هر محدوده و مقطع را بصورت مکتوب ارائه دهیم که در نهایت علاقه مندان می توانند با مراجعه به CD  مورد نظر به هر یک از اطلاعات دست یابد .
۲-۱ روشهای مورد استفاده جهت طبق بندی توده های سنگ
برای طبقه بندی توده های سنگ چندین روش متکی بر پارامترهای ژئوتکنیکی مختلف موجود است تفاوت بین این روشها در انتخاب پارامترها و چگونگی کاربرد آنها در اندازه دهی است . مهمترین روشهای تجربی که در حال حاضر مورد استفاده قرار می گیرد عبارتند از :
۱- روش بینیا و سکی یا RMR
۲- روش بارتن یا Q
۲-۱-۱ روش بینیا و سکی BIENIAWDKI
مهندس بینیا و سکی پنج پارامتر را جهت درجه بندی سنگها در نظر می گیرد :
۱- مقاومت فشاری ساده یا آزمایش فرانکلین (برای سنگهای سخت )
۲- R.Q.D برای مشخص کردن کیفیت سنگ
۳- فواصل در زه ها ،منظور از در زه تمام انواع ناپیوستگیهای سنگ می باشد – ( چینه بندی سنگ ، شیستی بودن ، شکاف در سنگهای رسوبی)
۴- نوع در زه ها
۵- ورودیهای آب
مقادیر مربوط به این پارامترها در جدول شماره ۲-۱-۱-۱ پیوست درج شده است .
به هر پارامتر یک نمره داده می شود که مجموع این نمرات کیفیت سنگ را مشخص می کند پس از جمع کردن نمرات حاصل برای پنج پارامتر اصلی و منظور نمودن درجه بندی سنگ (از خیلی خوب تا خیلی بد) از جدول شماره ۲-۲-۱-۳ استفاده می گردد .
همچنین برای تعیین زمانی که در طول آن قسمت حفاری شده بدون حائل بندی پایدار خواهد ماند نیز ازنمودار شماره ۲-۲-۱-۴ استفاده می شود .
با حاصل جمع نمره هائی که بدست می آید . رده بندی سنگ را که R.M.R نامیده می شود ، تعیین می کنند .
جدول۲-۱-۱-۱ تعیین مقاومت فشاری و RQD و فواصل در زه ها و نوع در زه ها
۲-R.Q.D 1- مقاومت سنگ
% R.Q.D نمره شاخص فرانکلین مقاومت فشاری نمره
۱۰۰-۹۰ ۲۰ › ۸ Mpa › ۲۰۰ Mpa 15
۹۰-۷۵ ۱۷ ۴-۸ Mpa 100-200 Mpa 12
۷۵-۵۰ ۱۳ ۲-۴  Mpa 50-100 Mpa 7
۵۰-۲۵ ۸ ۱-۲ Mpa 25-100 Mpa 4
‹۲۵ ۳ شاخص غیر قابل استفاده ۱۰-۲۵ Mpa 2
شاخص غیر قابل استفاده ۳-۱۰ Mpa 1
شاخص غیر قابل استفاده ۱-۳ Mpa صفر
۴- نوع در زه ها ۳- فاصله در زه ها
– سطح بسیار زبر ناپیوسته جداره ها ۳۰
در تماس جداره های سالم ›۲ متر ۲۰
-سطوح کمی زبر ضخامت‹۱ میلیمتر ۲۵
جداره های سالم ۲-۶/۰ متر ۱۷
– سطوح کمی زبر ضخامت › میلیمتر ۲۰
جداره های هوازده ۶۰۰-۲۰۰ متر ۱۳
– سطوح بسیار صیقلی با پر شدگی ‹۵ میلیمتر ۱۰
یا در زباز ۱ تا ۵ میلمتر در زه های پیوسته ۲۰۰-۶۰۰ میلمتر ۸
– پرشدگی شل › ۵ میلمتر ۰
یا در زه های پیوسته› ۵ میلمتر ‹ ۶۰ میلمتر ۳
۵- ورودهای آب (آبهای زیر زمینی)
نمره آبهای زیر زمینی فشار آب تنش اصلی بده روی ۱۰ متر
۱۵ کاملاً خشک صفر بدون هیچگونه ورود آب
۱۰ نسبتاً خشک ۱/۰-۰ ‹۱۰ لیتر در دقیقه
۷ نشتاب آب حفره ای صفر تا ۲/۰ ۲۵-۱۲۵ لیتر در دقیقه
صفر مایل جدی ورود آب › ۵/۰ › ۱۲۵ لیتر در دقیقه
جدول ۲-۱-۱-۳ تعیین رده‌بندی سنگ (RMR)
نمره مجموع ۸۱-۱۰۰ ۶۱-۸۰ ۴۱-۶۰ ۲۱-۴۰ ۲۰›
رده سنگ و تشریح ۱
بسیار خوب ۲
خوب ۳
متوسط ۴
بد ۶
بسیار بد
زمان متوسط ایستایی ۱۰ سال برای برد ۵ متر ۶ یا ۵ برای برد ۴ متر یک هفته برای برد ۳ متر ۵ ساعت برای برد ۵/۱ متر ۱۰ دقیقه برای برد ۵/۰ متر
(y)
زاویه اصطکاک توده سنگ ‹
۴۵-۳۵ ۳۵-۲۵ ۲۵-۱۵ ۱۵›
(c)
چسبندگی توده سنگ Kpa 400 ‹ Kpa300-400 Kpa200-300 Kpa100-200 Kpa100›
۲-۱-۲ روش بارتن BARTON
معیار کیفیت سنگ (Q) از روی شش پارامتر ژئوتکنیکی که بصورت زیر ترکیب شده اند محاسبه می شود .
R.Q.D: اندیس کیفی سنگ ۱۰۰×                                                  = R.Q.D
Jn: تعداد تیره‌های درزه‌ها         ۰٫۵ Jr: عدد زبری و ناصافی ضعیفترین درزه‌ها ۰٫۵ Ja: مشخص کننده میزان دگرگونی درزه‌ها یا مشخصات مصالح پر کننده آنها
۰٫۷۵ Jw: شرایط هیدرولوژیکی       ۰٫۰۵ SRF: وضع تکتونیک سنگ (ضریب کاهش تنش)    ۰٫۵ مقادیر مربوط به پارامترهای فوق در جداول ۲-۱-۲-۱ الی ۲-۱-۲-۵ درج شده است.
نسبت   به طور تقریب مشخص کننده اندازه قطعات سنگ می‌باشد.
نسبت   مشخص کننده مقاومت سنگ در برابر برش بین قطعات است.
نسبت   مشخص کننده تنشها و نیروهای محرک می‌باشد.
پس از اینکه معیار کیفیت سنگ (Q) محاسبه شد با استفاده از جدول شماره ۲-۱-۲-۶ پیوست و با توجه به ابعاد تونل و نوع آن رده سنگ مشخص می‌شود.
R.Q.D : اندیس کیفی سنگ ۱۰۰× مجموع طول مغزه هائیکه بزرگتر از ۱۰ cm هستندR.Q.D =
طول مغزه گیری شده در گمانه
Jn : تعداد تیره های در زه ها ۲۰›Jn ›۰٫۵
Jr : عدد زبری و ناصافی ضعیفترین در زه ها ۴ ›Jr ›۰٫۵
Ja : مشخص کننده میزان دگرگونی درزهها یا مشخصات مصالح پر کننده آنها ۲۰ ›Ja ›۰٫۷۵
Jw : شرایط هیدرولوژیکی ۱›Jw ›۰٫۰۵
SRF : وضع تکتونیک سنگ (ضریب کاهش تنش) ۲۰ ›SRF ›۰٫۵
مقادیر مربوط به پارامترهای فوق در جداول ۲-۱-۲-۱ الی ۲-۱-۲-۵ درج شده است.
نسبت   به طور تقریب مشخص کننده اندازه قطعات سنگ می باشد .
نسبت   مشص کننده مقاومت سنگ در برابر برش بین قطعات است .
نسبت   مشخص کننده تنشها و نیروهای محرک می باشد .
پس از اینکه معیار کیفیت (Q) محاسبه شد با استفاده از جدول ۲-۱-۲-۶ پیوست و با توجه به ابعاد تونل و نوع آن رده سنگ مشخص می شود .