مقاله هدایت و رهبری در قرآن و نهج البلاغه

فرمت :WORD                                                     تعداد صفحه :25

مقدمه:

این تحقیق با عنوان هدایت و رهبری در قرآن و نهج البلاغه انجام گردیده است. ابتدا با مراجعه به منابع مختلف که فهرست آنها در این تحقیق آمده است معنی لغوی هدایت از دیدگاههای مختلف طرح و آنگاه معنای هدایت در قرآن مورد بررسی قرار گرفت. لازم به ذکر است در قرآن هدایت با سی و یک تعبیر خاص بکار رفته است که در این تحقیق به این معانی پرداخته شده است. برای آگاهی از وجوه هدایت در نهج البلاغه با مراجعه به کتاب مزبور 10 خطبه و 2 حکمت و 1 نامه در زمینه هدایت مورد بررسی قرار گرفت. همچنین فهرست آیاتی از قرآن که در آنها وجوه مختلف هدایت بیان شده است ضمیمه گردیده است.

1-1- معانی لغوی هدایت:

هدایت در لغت به معنی ارشاد و راهنمایی از روی لطف و خیرخواهی است. (1) صاحب مجمع البحرین می گوید: «هدایت در لغت به معنی ارشاد و دلالت بر شیء است.». (2)

راغب اصفهانی دربارة معنی هدی می گوید: «هدی در لغت به معنی دلالت و راهنمایی از روی لطف است». (3)

دربارة معنی هدایت در معجم مقاییس اللغه و در معجم الوسیط آمده:

“هدایت، عبارت از راهنمایی از روی لطف است، بگونه ای که رساننده به مطلوب و مقصود باشد”. (4)

همچنین دربارة معنی لغوی هدایت، گفته شد: «هدایت، یعنی به نرمی کسی را به خواسته‌اش راهنمایی کردن». (5)

صاحب تبیان نیز، هدایت را به معنی راهنمایی به راه رشد می داند. (6)

در تفسیر المحقق درباره معنای لغوی هدایت چنین آمده:

«هدایت در لغت به معنی راهنمایی کردن است و هَذی، هُدی و هدیه، مصدر هدی یهدی است که به معنی ارشاد و ضد گمراهی است و به معنی دلالت، دعوت، بیان و تعریف نیز
می‌آید». (7)

1-1-1- معنای اصطلاحی هدایت:

معنای اصطلاحی هدایت، عبارت است از دلالت بسوی حق و ارائه طریق و ارشاد بسوی حقیقت چنانکه قرآن کریم، در آیات زیر، همین معنا را بیان می فرماید:

“ ان علینا للهدی ”.

“ و انک لتهدی الی صراط مستقیم ”.

“ ان هذا القرآن یهدی للتی هی اقوم ”.

“ قل الله یهدی للحق ”. (8)

صاحب کشاف نیز دربارة معنای اصطلاحی هدایت می گوید:

«هدایت عبارت است از ارائه طریق و افاقة قوایی که شخص بتواند بوسیلة آن، مصالح خود را دریابد، و یا عبارت است از نصب ادله‌ای که بوسیلة آن حق را از ناحق جدا کند، و یا ارسال رسل و انزال کتب باشد، چنانکه خداوند می فرماید “وجعلنا منهم ائمه یهدون بامرنا” و یا کشف سرائر از دلها باشد که مخصوص انبیاء و اولیاء است. چنانکه می فرماید: “لنهدینهم سبلنا”. (9)

ملاصدرا در مقام بیان معنی هدایت گوید:

«فالخلق هو اعطاء الکمال الاول والهدایة هی افادة کمال الثانی».

آفرینش موجودات، اعطای کمال اول است و هدایت، عبارت از اعطای کمال دوم به موجودات است، زیرا خداوند ابتدا بندگان را آفرید و سپس آنها را به راه راست و طریق سعادت، هدایت نمود. چنانکه می فرماید:

“ربنا الذی اعطی کل شیء خلقه ثم هدی”.

جهت دانلود محصول اینجا کلیک نمایید